Ból brzucha u niemowlaka – kolka czy może coś więcej?

Choć ból brzucha u niemowlaka jest dość częstym problemem, to w wielu przypadkach nie jest łatwo stwierdzić, jaka jest jego przyczyna. Uważna obserwacja i szczegółowa analiza objawów towarzyszących mogą naprowadzić nas na właściwy trop. 

Kolka pokarmowa

Najczęstszą dolegliwością, która wywołuje ból brzucha u niemowlaka jest kolka. To efekt bolesnego skurczu mięśniówki jelit. Przyczynami kolki są: 

• niedojrzałość jelit, 
• połykanie powietrza podczas jedzenia,
• wrażliwość na składniki pokarmowe. 

– Nie wiemy dokładnie, co powoduje kolki. Przyczyn dopatrujemy się w niedojrzałości nie tylko jelit, ale całego organizmu niemowlęcia, który niedawno zmienił znane mu, ciasne środowisko w brzuchu mamy na ogromną przestrzeń pełną nowych bodźców. Ok. 20 proc. niemowląt cierpi na tzw. kolkę niemowlęcą. Kolka niemowlęca pojawia się zwykle w 2.–3. tygodniu życia i ustępuje sama do 4. miesiąca życia – mówi pediatra dr n.med. Kacper Toczyłowski.  

Układ pokarmowy maluszka jest jeszcze nie w pełni dojrzały, a co za tym idzie, bólem brzuszka może reagować zarówno na pokarm mamy, jak i mleko modyfikowane. O nietolerancji pokarmowej mówimy wówczas, gdy pojawia się nadwrażliwość na dany składnik lub określony rodzaj żywności. Ból brzucha u noworodka karmionego piersią może być wynikiem nietolerancji laktozy. W mlekach modyfikowanych producenci często zastępują ją tańszym zamiennikiem cukru – przykładowo maltodekstryną. 

Niemowlę – niezależnie od tego, czy karmione jest piersią czy butelką – łapczywie połyka powietrze podczas ssania, a nagromadzone w jelitach pęcherzyki powietrza powodują wzdęcia i ból brzuszka u niemowlaka. 

Zaparcia

Często ból brzuszka u noworodka spowodowany jest zaparciami. Jeśli maluszek nie może się wypróżnić, towarzyszy temu wysiłek – dziecko płacze, pręży się, na twarzy robi się czerwone, to najprawdopodobniej zmaga się z zaparciami. Warto pamiętać, że w przypadku niemowląt karmionych piersią o zaparciach nie świadczy częstotliwość wypróżnień. Dziecko może robić kilka kupek dziennie, albo jedną na kilka dni.  

Infekcje wirusowe i bakteryjne

Ból brzucha u noworodka może być wynikiem infekcji wirusowej lub bakteryjnej. Towarzyszy przeziębieniu, zapaleniu układu moczowego i rotawirusom, które są najczęstszą przyczyną biegunki wśród niemowląt i dzieci. Każde podejrzenie infekcji u noworodka i niemowlęcia powinniśmy konsultować z pediatrą. W przypadku maluchów ważne jest, by nie doszło do odwodnienia. 

Refluks

Cofanie się treści pokarmowej do przełyku i ulewanie to dosyć częste zjawisko u niemowląt.  To zupełnie naturalne. Niemowlę ma niedojrzały zwieracz dolny przełyku i kwaśna treść żołądka łatwo się cofa. Refluks jest niegroźny i ustępuje wraz z rozwojem przewodu pokarmowego. Jeżeli jednak maluszek przestał przybierać na wadze, wskazana jest konsultacja z lekarzem.

Ból brzuszka u malutkiego dziecka zazwyczaj pojawia się nagle, z reguły niedługo po karmieniu. Niemowlę staje się:

• niespokojne, 
• płaczliwe,
• pręży się i wygina,
• często podkurcza nóżki
• zaciska piąstki, 
• wykrzywia się i czerwieni się na twarzy. 

Rodzice mogą też ocenić jego brzuch, który w bólu staje się twardy i wzdęty, a trawieniu towarzyszy głośne przelewanie treści pokarmowych i oddawanie gazów.

Maluszek, który cierpi z powodu bólu brzuszka, bardzo potrzebuje przytulenia i bliskości rodzica. Uspokojenie, zapach mamy, jej ciepło i głos w niektórych sytuacjach okazują się pomocne, a nawet wystarczające. Niestety– nie zawsze. Jak temu zaradzić? 

Po jedzeniu należy przytrzymać dziecko w pozycji pionowej, dzięki czemu łatwiej mu będzie pozbyć się powietrza, którego nałykało się podczas ssania. Na bolący brzuszek maluszka można położyć ciepłą pieluszkę, która ogrzeje i rozluźni. Pomocne mogą okazać się proste ćwiczenia – delikatnie trzymając stópki, ugnij nóżki dziecka w stronę jego klatki piersiowej i przytrzymaj przez kilka sekund. 

Mamy karmiące piersią powinny wyeliminować ze swojej diety produkty ciężkostrawne. Dziecku karmionemu butelką należy podawać do picia wodę, co pomoże w walce z zaparciami. 

– Dziecko należy karmić w pozycji półsiedzącej, by zmniejszyć ryzyko połykania powietrza. Jeżeli dziecko ssie pierś, warto zadać o prawidłowe przystawienie go. Z kolei maluszki karmione butelką wymagają właściwych otworów w smoczku. Zbyt małe otwory sprzyjają połykaniu powietrza. Niekiedy warto rozważyć zmianę mleka na inne, od innego producenta lub o nieco innym składzie – dodaje Kacper Toczyłowski.

Jeśli ból nie ustaje, pojawią się wymioty, gorączka lub biegunka należy skonsultować się z lekarzem pediatrą.