Alergia u niemowlaka – co musisz o niej wiedzieć?

Alergia to – najkrócej mówiąc – nieprawidłowa reakcja układu immunologicznego na pewne substancje czy produkty, które u osoby nieuczulonej nie wywołują żadnej niepożądanej reakcji. Problem może pojawić się w każdym wieku i dotyczyć zarówno pokarmów (reakcję uczuleniową może wywołać każdy składnik diety!), jak i innych elementów otoczenia: pyłków roślin, substancji zapachowych, sierści zwierząt itd.

– Obecnie coraz częściej stawiana jest diagnoza alergii pokarmowej. Dolegliwości z nią związane mogą ujawniać się bardzo wcześnie, bo już u noworodków i niemowląt. Objawy alergii mogą się pojawić niezależnie od sposobu karmienia, a dolegliwości obejmują wiele narządów i mają różny stopień nasilenia – zauważa laryngolożka Zuzanna Pujanek.

Zazwyczaj, jeśli uczulenie występuje u noworodków czy niemowląt, mamy do czynienia z alergią wrodzoną. Jeżeli zaś objawy pojawiają się u dorosłych, u których wcześniej dany czynnik był tolerowany, mówimy o alergii nabytej.

– Do ok. 6 miesiąca życia dzieci karmione są wyłącznie mlekiem (matki lub modyfikowanym), w związku z tym alergia dająca o sobie znać tak wcześnie związana jest z uczuleniem na białka mleka. W późniejszym okresie włączane są dodatkowe pokarmy i każdy z nich może spowodować rozwój dolegliwości – informuje specjalistka.

Jakie alergia u niemowlaka daje objawy?

Objawy alergii u niemowlęcia

„Alergia - objawy u niemowląt”. Wielu rodziców wpisało do wyszukiwarek internetowych to zapytanie. Nic dziwnego, bo reakcje uczuleniowe u najmłodszych są bardzo niespecyficzne i stanowią duże wyzwanie zarówno dla rodziców, jak i lekarzy.

Jak już jednak zostało powiedziane, u niemowląt najczęściej mamy do czynienia z alergią pokarmową. Ta pojawia się w następstwie „doustnego przyjęcia składnika, na który uczulony jest organizm”. W związku z tym wśród objawów zazwyczaj występują dolegliwości ze strony układu pokarmowego.

– U niemowląt często są to kolki, czyli nieprawidłowe, bolesne skurcze jelit, które są przyczyną dolegliwości bólowych i płaczu dziecka. Kolki najczęściej pojawiają się między 3. a 6. tygodniem życia. Towarzyszy im wzdęcie brzuszka wraz z jego wyraźną tkliwością. Dodatkowo dolegliwości mogą obejmować gazy, które występują z większą częstotliwością i mają nieprzyjemny zapach. W przebiegu alergii pokarmowej charakterystyczne są zaburzenia oddawania stolca. Mogą to być zaparcia lub biegunki (nawet do kilkudziesięciu stolców na dobę), czasem z domieszką śluzu lub krwi. Poza tym wystąpić może niechęć do przyjmowania pokarmów, rozdrażnienie, grymaszenie dziecka przy jedzeniu. Bardzo liczną grupę objawów alergicznych stanowią zmiany skórne – wylicza Zuzanna Pujanek.

Jakie jeszcze uczulenie u niemowlaka daje objawy? W przebiegu zarówno alergii pokarmowej, jak i innych alergii, niewłaściwą odpowiedź układu immunologiczną bardzo często można zaobserwować na skórze. Jednym z najpowszechniejszych objawów skórnych jest zaś wysypka. Może mieć ona postać drobno- lub gruboplamistą.

– Na skórze mogą pojawiać się grudki lub pęcherze wypełnione treścią surowiczą. Dolegliwości mogą obejmować wiele okolic ciała, dość często dotyczą dłoni i stóp. Zmianom może towarzyszyć zaczerwienienie i obrzęk skóry. Ponadto, jeżeli dojdzie do pęknięcia pęcherza, może z niego powstać boląca nadżerka. Cała skóra ma tendencję do wysuszenia. Zmiany po wygojeniu mogą zanikać, ale może też dochodzić do tworzenia czerwonych plam przypominających liszaj bądź do pozostawania blizn. Często spotykanymi zmianami są też przeczosy, które powstają w wyniku drapania. W związku z tym, że skóra niemowląt jest delikatna i nie jest jeszcze w pełni wykształcona tkanka podskórna, do manifestacji alergicznej na skórze dochodzi bardzo często – tłumaczy laryngolożka.

Jak zdiagnozować alergię?

Warto pamiętać, że objawy skórne wcale nie zawsze muszą świadczyć o alergii skórnej, a bóle brzuszka czy biegunka nie jest jednoznaczna z uczuleniem na pokarmy! Jak więc rozpoznać, z czym mamy do czynienia?

W przypadku alergii pokarmowej z reguły do diagnozy wystarczające jest zaobserwowanie charakterystycznych objawów po spożyciu konkretnych składników diety. W związku z tym u niemowląt rozszerzających dietę o pokarmy pozamleczne należy zachowywać czujność.

– Zasadą jest podawanie jednego nowego składnika przez 2-3 dni, co pozwala w łatwy sposób wyselekcjonować pokarm o właściwościach uczulających. Jeżeli lekarz zaleci potwierdzenie diagnozy badaniami, zlecane są testy alergologiczne z krwi. U dzieci do 3. roku życia są to jedyne badania potwierdzające alergię. Polegają one na pomiarze całkowitego IgE, czyli immunoglobuliny odpowiedzialnej za reakcję alergiczną – wyjaśnia Pujanek.

Leczenie i łagodzenie dolegliwości alergicznych u malucha

Jeżeli dziecko ma już rozszerzoną dietę (od ok. 6. miesiąca), to najefektywniejszym i najłatwiejszym sposobem wyeliminowania lub złagodzenia objawów alergii jest po prostu unikanie ekspozycji na dany na pokarm.

– Jeżeli natomiast alergia pojawi się wcześniej i jej przyczyną jest uczulenie na białka mleka, które stanowi podstawę diety, należy zastosować specjalne, dostępne na receptę preparaty mleka modyfikowanego. Różni się ono stopniem rozdziału białek. W preparatach zawarte są rozdrobnione cząsteczki białka, których przyswajanie jest na tyle łatwe, że nie wywołuje objawów alergicznych – podpowiada Zuzanna Pujanek. Laryngolożka dodaje: – W przypadku kolek można stosować specjalne krople na kolki, które łagodzą dolegliwości.

Co w przypadku, gdy mówimy o niepożądanych reakcjach skórnych?

– Jeżeli występują zmiany skórne, wskazana jest dbałość o odpowiednie natłuszczenie skóry, niekiedy lekarz zaleca maści ze sterydem lub antybiotykiem – podsumowuje specjalistka.