Bank mleka kobiecego – dlaczego warto dzielić się naturalnym pokarmem

Mleko kobiece dla noworodka, szczególnie przedwcześnie urodzonego, powinno być traktowane jak lek – nie tylko odżywia organizm, umożliwiając prawidłowy jego rozwój, ale także chroni przed rozwojem infekcji bakteryjnych, wirusowych czy alergii. Wynika to z obecności w naturalnym mleku kobiecym licznych składników odżywczych oraz związków wspierających odporność organizmu, m.in. przeciwciał i prebiotyków.

Banki mleka to profesjonalne laboratoria, które zajmują się pozyskiwaniem mleka kobiecego od honorowych dawczyń, badaniem jego właściwości, bezpiecznym przechowywaniem i dostarczaniem go potrzebującym dzieciom. Pozyskiwanie mleka od dawczyń gwarantuje zagospodarowanie jego nadwyżek z korzyścią dla dzieci, które w warunkach szpitalnych bywają pozbawione dostępu do pokarmu swojej biologicznej matki. 

Aby zostać dawczynią mleka kobiecego, należy skontaktować się z wybranym Bankiem Mleka Kobiecego w celu poznania szczegółowych wymagań i procedur – zasady mogą się nieznacznie różnić pomiędzy poszczególnymi placówkami – oraz odbycia kwalifikacji lekarskiej. Jak podaje Fundacja Bank Mleka Kobiecego: „Dawczynią może zostać każda kobieta w okresie laktacji, która zdecyduje się oddawać swoje mleko na potrzeby innych dzieci. Współpraca z bankiem mleka kobiecego jest honorowa, to znaczy, że dawczyni nie otrzymuje żadnych gratyfikacji z tytułu oddawania swojego mleka. Jednak jest wyposażana w odpowiednie akcesoria służące odciąganiu i właściwemu przechowywaniu pokarmu”.

W przypadku posiadania nadmiarowych ilości zamrożonego mleka, niestety nie będąc zarejestrowaną dawczynią, nie jest możliwa jego donacja do banku mleka. Pokarm od wcześniej nieprzebadanej dawczyni nie może zostać przekazany beneficjentom banku. Istnieje jednak możliwość oddania go do celów badań naukowych, ukierunkowanych na poszerzenie naszej wiedzy o dobroczynnych właściwościach mleka kobiecego, a także doskonalenie procedur obowiązujących w Bankach Mleka Kobiecego.

Wymagania dla honorowych dawczyń mleka kobiecego 

Podobnie jak w przypadku honorowego dawstwa krwi, aby zostać dawczynią mleka kobiecego, należy spełniać szereg wymagań zdrowotnych w celu wyeliminowania potencjalnych zagrożeń dla beneficjentów programu. Zgodnie z informacjami Fundacji Bank Mleka Kobiecego honorowa dawczyni pokarmu w okresie współpracy z bankiem mleka nie może:

• palić papierosów,
• pić alkoholu,
• wypijać dziennie dużej ilości napojów zawierających kofeinę (jak kawa, herbata, cola),
• przyjmować niektórych leków,
• zażywać narkotyków.
• chorować na ostrą lub przewlekłą chorobę (wymagającą stałego przyjmowania pewnych leków),
• chorować na gruźlicę.

Podczas kwalifikacji lekarskiej potencjalna dawczyni musi także przejść badania pod kątem szczególnie niebezpiecznych chorób zakaźnych, takich jak: HIV, kiła, wirusowe zapalenia wątroby typu B i C (WZW B/C).

Naturalne mleko (matki biologicznej lub dawczyni pokarmu) stanowi nie tylko bogate źródło wartości odżywczych, ale także wspiera prawidłowy rozwój dziecka, zapewniając mu dostęp do substancji aktywnych nieobecnych w mleku modyfikowanym. Liczne badania wskazują, że naturalny pokarm odgrywa ważną rolę w prawidłowym rozwoju układu odpornościowego, nerwowego i sercowo-naczyniowego, m.in.:

• buduje system odpornościowy noworodka – w mleku obecne są przeciwciała matki/dawczyni, które przygotowują układ immunologiczny dziecka do walki z drobnoustrojami;
• wspiera rozwój mikrobioty jelitowej dziecka – wraz z pokarmem dziecku przekazywane są także dobroczynne bakterie wspierające działanie układu pokarmowego;
• skuteczniej chroni przed biegunką zakaźną, zapaleniami ucha środkowego, zakażeniami układu oddechowego i moczowego oraz bakteryjnym zapaleniem opon mózgowo-rdzeniowych;
• chroni przed rozwojem w przyszłości otyłości i chorób cywilizacyjnych, m.in. chorób układu sercowo-naczyniowego, anemii, alergii, cukrzycy typu 1 i 2.

Zgodnie ze wspólną rezolucją WHO i UNICEF: „Pokarm naturalny oferowany przez profesjonalny Bank Mleka, zaraz po mleku własnej mamy, jest drugim najlepszym wyborem dla noworodków i niemowląt”.

Głównymi beneficjentami banków mleka kobiecego są dzieci przedwcześnie urodzone. Podawanie pokarmu kobiecego wpływa korzystnie na zmniejszenie ogólnej zachorowalności w tej grupie dzieci, poprawia tolerancję żywienia, zapobiega niedoborom żywieniowym i zaburzeniom neurorozwojowym. U wcześniaków karmionych mlekiem kobiecym obserwuje się także mniejszy odsetek ponownych hospitalizacji oraz znaczący spadek ryzyka wystąpienia martwiczego zapalenia jelit.

W Polsce NFZ refunduje pobór pokarmu z Banku Mleka Kobiecego wcześniakom do 4. tygodnia korygowanego, a także noworodkom wymagającym przedłużonej hospitalizacji (także do osiągnięcia 4. tygodnia życia). W grupach najbardziej narażonych mleko matki lub w przypadku braku jego dostępności dawczyni znacząco wpływa na poprawę zdrowia dziecka i nie powinno być zastępowane sztucznym mlekiem modyfikowanym. Banki Mleka Kobiecego to także odpowiedź na występujące na świecie kryzysy żywieniowe. Dotyczy to przede wszystkim krajów Globalnego Południa, jak i tych zmagających się z kryzysami humanitarnymi (wojny, kataklizmy naturalne). Idea promowania karmienia piersią oraz dzielenia się pokarmem z potrzebującymi jest ukierunkowana również na wsparcie matek, które z różnych powodów nie są w stanie karmić piersią, oraz noworodków oddzielonych od swoich rodziców.

W Polsce jest 16 Banków Mleka Kobiecego. Po jednej placówce można znaleźć w miastach takich jak: Kraków, Gdynia, Gdańsk, Szczecin, Toruń, Poznań, Wrocław, Opole, Lublin, Ruda Śląska, Zielona Góra i Łódź. Z kolei Warszawa oraz Rzeszów mogą się poszczycić posiadaniem dwóch banków mleka. W najbliższym czasie planowane jest także otwarcie kolejnego laboratorium w Białymstoku.