Skąd się bierze ból kolan u nastolatków?

Ból kolan u dzieci i nastolatków może mieć różną etiologię. W czasie dojrzewania dochodzi do szybkiego wzrostu struktur kostnych czy mięśniowych. Jeśli nie wzrastają one równomiernie, mogą boleć. 

Ból kolan u dziecka powinien zawsze skłaniać do wizyty u lekarza i wykonania diagnostyki. Może on bowiem świadczyć o schorzeniach innych niż bóle wzrostowe. Wśród nich wymienia się chorobę Osgooda-Schlattera. Charakteryzuje się ona powstaniem stanu zapalnego pod kolanem i dolegliwościami bólowymi tej okolicy. Szczególnie narażone są na nią dzieci uprawiające sport.

Bóle kolan są także symptomem choroby Perthesa, na którą częściej chorują dzieci z nadwagą lub przebytą w wieku niemowlęcym dysplazją stawu biodrowego.

Poza tym bóle stawów kolanowych u dzieci mogą być jednym z objawów młodzieńczego idiopatycznego zapalenia stawów (MIZS). Najczęściej towarzyszy mu obrzęknięcie stawu oraz nadmierne jego ucieplenie. Podobne objawy daje również reaktywne zapalenie stawów wywołane np. przez paciorkowce.

 Bóle kolan mogą również pojawić się w wyniku:

• urazu i uszkodzenia mechanicznego, np. zwichnięcia rzepki,
• chorób nowotworowych kości,
• krwawień do stawu w hemofilii.

Bóle wzrostowe kolan (przeciążeniowe) u dzieci i młodzieży charakteryzują się występowaniem po dużej fizycznej aktywności. To odróżnia je od np. bólu nowotworowego, który nie ma zazwyczaj związku z wysiłkiem fizycznym. 

Ból kolan występujący u dzieci uprawiających sporty wymagające skakania, biegania czy szybkich zmian kierunku może być związany z chorobą Osgooda-Schlattera. Ból po wysiłku może być także spowodowany urazem. Dolegliwości tych nie należy bagatelizować. Może dojść do uszkodzenia struktur budujących staw kolanowy – więzadeł czy łąkotek. Stosunkowo częstym urazem jest także skręcenie kolana po niefortunnym upadku.

Dolegliwości bólowe w okolicy stawów kolanowych u młodych osób wymagają konsultacji z lekarzem i znalezienia ich przyczyny. Bóle wzrostowe rozpoznaje się, gdy wykluczone zostaną inne możliwe schorzenia mające podobne objawy. Szybkiego kontaktu ze specjalistą wymaga także rwący ból kolana w nocy. Może on być bowiem jednym z objawów choroby nowotworowej. Wśród dzieci i młodzieży stosunkowo częste są nowotwory kości. 

Nagły ból kolana u dziecka może być także efektem urazu mechanicznego. Niezbędne jest wtedy wykonanie m.in. badania RTG. Objawy sugerujące młodzieńcze idiopatyczne zapalenie stawów także wymagają badań, m.in. krwi czy USG stawu. Jeśli dziecko utyka, lekarz może podejrzewać chorobę Perthesa. Do jej diagnostyki wykorzystuje się m.in. RTG oraz rezonans magnetyczny.

Pierwszym krokiem w przypadku bólu kolan u nastolatków jest wykonanie diagnostyki w kierunku ewentualnych najgroźniejszych chorób. Jeśli schorzenia te zostaną wykluczone, rodzice mogą łagodzić występujące u dziecka dolegliwości domowymi sposobami. 

W przypadku choroby Osgooda-Schlattera konieczna jest przerwa treningowa i leczenie zachowawcze. Pomocna może okazać się również fizjoterapia lub rehabilitacja. W nasilonych dolegliwościach bólowych stosować można leczenie przeciwbólowe, np. paracetamol czy okłady z lodu. 

Z uwagi na dużą grupę możliwych przyczyn pojawienia się bólu kolan u dzieci i nastolatków niezbędne jest przeprowadzenie chociaż podstawowej diagnostyki w gabinecie lekarza pediatry lub ortopedy. Dzięki temu niektóre z chorób wykryć można we wczesnym stadium i wdrożyć odpowiednie postępowanie zmniejszające ich konsekwencje.