Czym jest trądzik młodzieńczy?

Trądzik młodzieńczy to nic innego jak zapalenie, które dotyka mieszków łojowo-włosowych i prowadzi do powstania charakterystycznych, ropnych krost. Mieszki łojowo-włosowe to zagłębienia w skórze, z wnętrza których wyrastają włosy. Do każdego z nich doprowadzony jest przewód zaopatrujący pojedynczy włos w łój. Ujścia mieszków łojowo-włosowych możemy zauważyć jako tzw. pory, występujące na skórze twarzy, klatki piersiowej czy pleców. Choć włoski same w sobie mogą być niewidoczne, gruczoły łojowe i tak mogą ulec zakażeniu bakteryjnemu. Prowadzi to do powstania miejscowego odczynu zapalnego i pojawienia się młodzieńczego trądziku. 

Skąd bierze się trądzik młodzieńczy? Jest to związane m.in. ze zwiększoną w okresie dojrzewania produkcją androgenów. Są to hormony produkowane przez korę nadnerczy, które odpowiadają m.in. za pojawienie się owłosienia płciowego oraz właśnie nadmierną produkcję łoju. Jego zbyt duża ilość powoduje, że skóra staje się bardziej tłusta. Inną konsekwencją dojrzewania jest również zmiana składu łoju, który sprzyja zapychaniu się przewodów go wyprowadzających. Te dwie wspomniane składowe powodują zastój łoju w kanaliku, a tym samym powstanie bardzo dobrych warunków do rozwoju bakterii Propionibacteriumacnes, które odpowiedzialne są za powstanie miejscowego odczynu zapalnego. 

Trądzik młodzieńczy dotyka nawet 50–95 proc. populacji w wieku od 11. do 30. roku życia. Jego wystąpienie w okresie pokwitania nie jest jednak patologią, a naturalnym elementem dojrzewania.

Trądzik to dolegliwość z bardzo charakterystycznymi objawami. Może on jednak występować w różnych postaciach. Proces jego powstawania zaczyna się od tzw. fazy niezapalnej, gdzie występują widoczne gołym okiem zaskórniki – zamknięte oraz otwarte. Nieco później, wskutek zakażenia bakteryjnego, pojawiają się krosty, które charakterystyczne są dla fazy zapalnej. Jeżeli trądzik nie jest leczony w prawidłowy sposób, zmiany skórne mogą pozostawiać po sobie blizny lub przebarwienia na skórze. U większości osób zmagających się z trądzikiem charakterystyczny jest łojotok, czyli nadmierna produkcja łoju. 

Wyróżnia się trzy rodzaje trądziku:

• zaskórnikowy,
• grudkowo-krostkowy (postać najczęstsza),
• ropowiczy.

Publikowane w ostatnich latach wyniki badań naukowych dostarczyły nowych informacji na temat trądziku oraz sposobów radzenia sobie z nim. Dowiedzieliśmy się, że jest to przypadłość, która nie jest tak ściśle związana z higieną twarzy, jak wcześniej uznawano. Co więcej, nadmierne  jej mycie (po kilka lub nawet kilkanaście razy dziennie) może spowodować, że trądzik nasili się. Objawy trądziku można jednak złagodzić, stosując domowe sposoby. Nie powinny być one stosowane jako jedyna terapia w walce z tą dolegliwością, a jedynie jako dodatek do profesjonalnego i farmakologicznego leczenia. 

Bardzo ważne jest zrezygnowanie z preparatów kosmetycznych, które mają tzw. efekt zapychający, nazywany inaczej okluzyjnym. Preparaty te zatykają ujścia mieszków włosowych, a co za tym idzie – nasilają objawy związane z trądzikiem. Pomocne w walce z problemami skórnymi jest również ograniczenie stresu na tyle, na ile jest to możliwe. U niektórych osób można zastosować także restrykcje w diecie, polegające na ograniczeniu węglowodanów oraz produktów mlecznych. Jest to jednak strategia, która przynosi niewielki skutek, a co więcej – nie u wszystkich pacjentów.

Trądzik młodzieńczy to choroba, która powinna być leczona przez lekarza dermatologa. Pomimo licznych reklam preparatów do oczyszczania skóry, mających pomóc w walce z trądzikiem i wskazujących zanieczyszczenie skóry jako główny powód trądziku, podstawą leczenia jest zastosowanie specjalistycznych leków. Co więcej, w ostatnim czasie towarzystwa dermatologiczne stwierdziły jednoznacznie, że ze względu na to, że nie można przewidzieć u kogo powstaną blizny po trądziku, należy leczyć każdą jego postać.

W leczeniu trądziku wykorzystywane są leki działające zarówno miejscowo, jak i ogólnie. Do pierwszej grupy zalicza się takie preparaty takie jak: miejscowe antybiotyki, retinoidy, czyli pochodne witaminy A, czy dostępny bez recepty nadtlenek benzoilu oraz kwas azelainowy. 

Leki te powinny być stosowane w określony sposób. Jest to spowodowane tym, że antybiotyki miejscowe stosowane przed długi czas bez innych preparatów mogą doprowadzić do wykształcenia się lekooporności bakterii odpowiadających za powstanie trądziku. Z kolei retinoidy mogą w niektórych przypadkach bardzo wysuszać skórę, dlatego też należy ściśle przestrzegać sposobu ich stosowania oraz używać dodatkowo dopuszczonych przez lekarza kremów nawilżających. 

Przy trądziku o średnim bądź dużym nasileniu stosowana jest m.in. antybiotykoterapia ogólna, izotretionina, czyli retinoid podawany doustnie, terapia świetlna, a niekiedy również tabletki antykoncepcyjne. Stosowanie każdego z wymienionych preparatów musi podlegać ścisłej kontroli lekarza dermatologa.