Zaburzenia odżywiania u nastolatków

Zaburzenia odżywiania to problemy natury psychiatrycznej. Są związane z nieprawidłowymi zachowaniami związanymi z jedzeniem. Mogą być związane zarówno z ilością, jak i jakością spożywanych posiłków. Ich skutki obejmują także sferę fizyczną i społeczną.

Zaburzenia odżywiania coraz bardziej powszechny problem – szacuje się, że prawie połowa dzieci i młodzieży w naszym kraju jest zagrożona ich wystąpieniem (!) . Dlatego jako rodzic koniecznie zwróć uwagę na to, czy Twoje dziecko ma prawidłowe relacje z jedzeniem.

https://hellomama.pl/starsze-dziecko/poznaj-prawidlowe-zapotrzebowanie-kaloryczne-nastolatkow/

Jeśli zaburzenia odżywiania, to powszechnie znane anoreksja i bulimia? Choć te dwie choroby są najczęstsze, istnieje jednak szereg innych problemów z relacjami z jedzeniem, które mogą dotykać nastolatków.

Jadłowstręt psychiczny (anoreksja)

Charakteryzuje się dążeniem do uzyskania jak najniższej masy ciała, strachem przed przybraniem na wadze oraz zaburzonym obrazem własnego ciała. Nastolatek nie dostrzega chorobliwej szczupłości, a unikanie jedzenia traktuje jako działanie dla swojego dobra.

Żarłoczność psychiczna (bulimia)

Bulimia to napady objadania się, po których następują zachowania kompensacyjne, np. prowokowanie wymiotów, nadużywanie środków przeczyszczających czy intensywne ćwiczenia fizyczne. Nastolatek z bulimią zwykle ma prawidłową masę ciała, ale towarzyszy mu paniczny lęk przed przytyciem i obsesyjne myślenie o jedzeniu.

Anarchia żywieniowa

Polega na zaniechaniu jedzenia pełnowartościowych posiłków na rzecz różnych przekąsek i fast-foodów w nieregularnych odstępach czasu. Z czasem prowadzi to do rozregulowania metabolizmu i funkcjonowania ośrodka głodu i sytości.

Zespół kompulsywnego objadania się

To zaburzenie charakteryzuje się spożywaniem w krótkim czasie dużych ilości pokarmu, czemu towarzyszy poczucie braku kontroli. W przeciwieństwie do bulimii w tym przypadku nie występują zachowania kompensacyjne, co często prowadzi do otyłości. Jednym z wariantów tego problemu jest zespół jedzenia nocnego – wówczas napady kompulsywnego objadania się pojawiają się głównie w godzinach wieczornych.

Ortoreksja

Z tym zaburzeniem wiąże się obsesyjne skupienie na zdrowym odżywianiu. Chorzy początkowo wykluczają ze swojej diety produkty uznawane za niezdrowe, a z czasem poszukiwanie ekologicznych produktów i przygotowywanie „bezpiecznych” potraw staje się centrum ich życia.

https://hellomama.pl/starsze-dziecko/o-czym-swiadczy-niedowaga-u-nastolatkow-jak-z-nia-walczyc/

Przyczyny zaburzeń odżywiania są złożone i wieloczynnikowe. Dużą rolę odgrywa wszechobecny kult szczupłego ciała promowany w mediach społecznościowych. Może on powodować, że młoda osoba podejmuje radykalne działania, aby osiągnąć „idealne” ciało. Również cechy osobowości, takie jak perfekcjonizm, skłonność do rywalizacji czy niska samoocena, mogą predysponować do rozwoju zaburzeń odżywiania.

To jednak nie wszystko. Nie bez znaczenia są relacje rodzinne. Nadopiekuńczość rodziców, nadmierne oczekiwania, angażowanie dziecka w konflikty czy brak umiejętności rozwiązywania problemów w rodzinie – wszystko to również może prowadzić do zaburzeń relacji z jedzeniem.

Wczesne rozpoznanie zaburzeń odżywiania ma znaczenie dla ich skutecznego leczenia. Na co więc zwrócić uwagę? Twój niepokój powinny wzbudzić m.in.:

• unikanie wspólnych posiłków;
• zmniejszanie spożywanych porcji;
• obsesyjne liczenie kalorii;
• częste wizyty w łazience bezpośrednio po posiłkach, które mogą wskazywać na prowokowanie wymiotów.

Obserwuj także zmiany w wyglądzie i samopoczuciu swojego dziecka. Znaczny spadek lub przyrost masy ciała w krótkim czasie, uczucie zimna, osłabienie, zaburzenia miesiączkowania u dziewcząt czy zmiany w stanie skóry i włosów mogą być sygnałami ostrzegawczymi.

Niepokój powinny wzbudzić również zmiany psychiczne i społeczne. Nadmierna koncentracja na wyglądzie, częste narzekanie na swój wygląd, wycofywanie się z życia towarzyskiego, zbyt intensywne ćwiczenia fizyczne czy wahania nastroju – to kolejne „czerwone flagi”. Pamiętaj też, że pojedynczy objaw nie musi oznaczać zaburzenia odżywiania. Jednak ich współwystępowanie powinno skłonić Cię do konsultacji ze specjalistą.

https://hellomama.pl/starsze-dziecko/jak-rozmawiac-z-nastolatkiem/

Twoja rola jako rodzica jest bardzo ważna, aby dziecko uniknęło zaburzeń odżywiania lub pokonało je, jeśli już się pojawiły. Co zatem zrobić?

Zadbaj o prawidłowe nawyki żywieniowe całej rodziny

Planuj regularne, wspólne posiłki, które będą nie tylko czasem na jedzenie, ale też na budowanie relacji. Dbaj również o zbilansowaną dietę i unikaj dzielenia żywności na „dobrą” i „złą”. Pokaż dziecku, że jedzenie powinno dostarczać energii i przyjemności, a nie być źródłem stresu.

Wspieraj pozytywny obraz ciała nastolatka

Unikaj komentarzy dotyczących wyglądu, wagi czy sposobu jedzenia. Podkreślaj wartość ciała ze względu na jego funkcje, a nie wygląd. Daj też nastolatkowi przykład akceptacji własnego ciała. Pomóż dziecku zrozumieć, że wizerunki ciała prezentowane w mediach są często nierealistyczne.

Zapewnij wsparcie emocjonalne, ucząc dziecko rozpoznawania i wyrażania emocji w zdrowy sposób

Zapewnij dziecku bezpieczną przestrzeń do rozmowy. Słuchaj aktywnie i nie oceniaj. Dbaj o dobrą atmosferę w domu, unikając konfliktów i napięć, które mogą nasilać problemy z jedzeniem.

I najważniejsze: jeśli zauważysz niepokojące zachowania związane z jedzeniem, rozmawiaj o nich otwarcie, ale bez oskarżeń. Nie koncentruj się wyłącznie na wadze czy wyglądzie, ale na ogólnym samopoczuciu dziecka. W przypadku wystąpienia wyraźnych objawów zaburzeń odżywiania, nie zwlekaj z konsultacją u specjalisty. Wczesna interwencja daje najlepsze rokowania.