Skąd się biorą dzieci – czyli jak rozmawiać z dzieckiem na trudne tematy?

Dzieci są ciekawe świata, a ich spojrzenie na rzeczywistość może wprawić w zdumienie każdego rodzica czy nauczyciela. Nic dziwnego, że na pewnym etapie maluchy pytają, skąd się biorą dzieci.

Część dzieci ma również młodsze rodzeństwo – i tu pojawia się pytanie, skąd się wzięło to niemowlę? Jeśli z brzucha mamy, to jak znalazło się w tym brzuchu? Czy każdy ma w brzuchu dziecko? Pytania można mnożyć bez końca.

Maluchy pytają, skąd się biorą dzieci z czystej ciekawości. Jest to pytanie o porządek świata i o własną tożsamość – chcą wiedzieć, skąd się wzięły. Nie jest to pytanie o seksualność człowieka – te pojawią się później. Jeśli mądrze odpowiemy na pytanie, skąd się biorą dzieci, w przyszłości będzie nam łatwiej rozmawiać z dziećmi o intymności.

Jak wytłumaczyć dziecku, skąd się biorą dzieci? Jak najprościej! Bez wstydu, bez tabu. Lepiej, żeby dzieci we właściwy, adekwatny do wieku sposób dowiedziały się, skąd się biorą dzieci od rodziców lub bliskich, a nie od rówieśników. Koledzy czy koleżanki mogą być nie do końca świadomi pewnych kwestii, a co więcej mogą też je prezentować w niewłaściwy sposób.

Jak zatem rozmawiać z dzieckiem o intymności?

• Przede wszystkim – rozmawiaj! Trudne pytania dzieci wynikają z ich ciekawości. Jeśli pominiesz pewne kwestie, gdy dziecko będzie czuło się lekceważone, w przyszłości może już nie pytać. Przez to możesz nie wiedzieć, jakie tematy nurtują dziecko, a od nich może zależeć jego szczęście, bezpieczeństwo, życie.
• Dostosuj treść i przekaz do wieku dziecka. Unikaj infantylizacji, wulgaryzmów, niedomówień.
• Jeśli nie wiesz, jak rozmawiać z dzieckiem na trudne tematy, skorzystaj z książek, m. in.:

1. Marcin Brykczyński „Skąd się biorą dzieci”,
2. Alicja Długołęcka „Zwykła książka o tym, skąd się biorą dzieci”,
3. Ulrike Dopfner „Jak nie stracić kontaktu z dzieckiem i dogadać się w każdej sprawie”,
4. Bianca-Beata Kotoro, Wiesław Sokoluk „Skąd się (nie) biorą dzieci”,
5. Marta Maruszczak „O maluchu w brzuchu, czyli skąd się biorą dzieci”,
6. Marta H. Milewska „Skąd się biorą dzieci”.

• Odpowiedz zgodnie z prawdą, skąd się biorą dzieci, dodając niezbędne szczegóły, w miarę jak dziecko rośnie:

→ powiedz, że dziecko bierze się z brzucha,

→ powiedz, że wychodzi przez pochwę, wskaż, że to inny otwór niż ten, którym oddaje się mocz,

→ wyjaśnij, że dzieci powstają z komórek pochodzących od dwojga rodziców,

→ w sposób adekwatny do wieku dziecka wskaż, jak plemnik wędruje do komórki jajowej,

→ możecie wspólnie w książce lub w filmie prześledzić rozwój zarodka a później płodu.

• Nie obawiaj się określeń, które niektórzy uważają za „zbyt medyczne” – penis czy wagina to przecież po prostu części ciała, jak brzuch, głowa, czy palec. Dla reszty ciała przecież nie szukasz synonimów, prawda?
• Nie „ukrywaj” różnic między płciami.
• Nie bój się mówić, nawet małym dzieciom, np. o miesiączce – jeśli takie tematy nie będą tabu w waszym domu, kwestię, skąd się biorą dzieci, będzie można wyjaśnić naturalnie i w sposób niebudzący wątpliwości.

– Chciałabym zwrócić uwagę na fakt, że dzieci, pytając o to, skąd się biorą na świecie, wbrew skojarzeniom wielu osób wcale nie pytają o seks. Jednocześnie jest to bardzo ważne, abyśmy sami o tym seksie powiedzieli dziecku. I nie chodzi o to, żeby dziecko, jak niektórzy twierdzą, „seksualizować”. Natomiast dziecko, które jest świadome, czym jest seks, które części ciała są intymne i nie powinny być  dotykane przez inne osoby, to dziecko bezpieczniejsze – podkreśla opiekunka medyczna Anna Jankowska.

Trudne pytania dzieci mogą zbić rodziców z tropu. Jednak to nie powód, aby ich unikać, żeby lekceważyć te zagadnienia, odpowiadać półsłówkami, żartami itp. Rozmowa z dzieckiem na trudne tematy to również świetna lekcja dla nas samych.

Na pewno pamiętamy, skąd dowiadywałyśmy się o intymności, seksie, miesiączce – czasem od koleżanek i kolegów, czasem z „Bravo” lub innych młodzieżowych czasopism. I na pewno wiele z nas pamięta, ile niepewności i lęku w odniesieniu do własnego ciała mogą wywołać niewiedza lub negatywne emocje wokół pytań o seksualność człowieka.

A więc jak rozmawiać, a jak nie rozmawiać z dzieckiem o intymności?

• Unikaj infantylizacji, zmyślonych, udziwnionych, zawoalowanych określeń. Nie mów „muszelka”, „tam na dole”, „ptaszek”, „wacek”.
• Nie używaj wulgaryzmów.
• Nie unikaj odpowiedzi, nie odsyłaj dziecka od mamy do taty i z powrotem, bo w końcu dowie się od kolegów – niekoniecznie prawdy.
• Jeśli nie wiesz, jak wytłumaczyć dziecku, skąd się biorą dzieci, skorzystaj z pomocy fachowej literatury, programu online lub życzliwej zaprzyjaźnionej osoby, kompetentnej w tym zakresie.
• Nie wymyślaj opowieści o bocianach lub kapuście. Te historie mogą nie tylko budzić dalsze wątpliwości dzieci, ale i powodować niepotrzebne komplikacje, trudności relacyjne (gdy dziecko porozmawia z bardziej świadomymi rówieśnikami), a nawet mogą podkopać zaufanie do rodzica (gdy dziecko zorientuje się, że wersja z kapustą nie jest prawdziwa, może czuć się oszukane, zawiedzione, rozczarowane).
• Odpowiedz dziecku na pytanie, skąd się biorą dzieci, jest zarazem odpowiedzią na pytanie, jaki mamy stosunek do własnej seksualności. Razem z dzieckiem możemy rozmawiać na trudne tematy… aż przestaną być trudne!