Na czym polegają zaburzenia koncentracji u dzieci?

Zaburzenia koncentracji, a dokładniej zaburzenia koncentracji uwagi (Attention Deficit Disorder – ADD), to zjawisko pojawiające się coraz częściej w grupie dzieci i młodzieży. Rodzice czy opiekunowie zauważają wtedy roztargnienie dziecka, jego impulsywność, a także łatwe rozpraszanie się i niewykonywanie poleceń. Najczęściej przyjmuje się, że do 5. roku życia problemy z koncentracją są elementem prawidłowego rozwoju i nie wymagają specjalistycznego leczenia. Jeśli jednak utrzymują się dłużej, konieczna jest konsultacja ze specjalistą.  

Nie jest jasne, skąd biorą się u danego dziecka problemy z koncentracją. Wśród możliwych przyczyn zaburzeń wymienia się m.in. czynniki genetyczne. Częściej bowiem problem pojawia się, gdy ktoś w rodzinie zmagał się w przeszłości z podobnymi objawami. 

Poza tym wpływ na wystąpienie problemów z koncentracją mogą mieć także zaburzenia związane liczbą neuroprzekaźników w mózgu dziecka. Nie należy też zapominać, że zaburzenia koncentracji uwagi są jednym z elementów zespołu nadpobudliwości psychoruchowej (ADHD).

Zaburzenia koncentracji mogą się objawiać na różne sposoby w zależności m.in. od wieku dziecka. Częstym symptomem, zauważanym przez osoby z otoczenia, jest nadmierna rozpraszalność. Dzieci bardzo łatwo odwracają swoją uwagę pod wpływem bodźców dochodzących z otoczenia. Po przerwaniu danej czynności rzadko do niej wracają. 

Innym objawem towarzyszącym zaburzeniom koncentracji jest nadmierna przerzutność uwagi. Jest to medyczne określenie częstego i łatwego zmieniana obiektu uwagi. Z tego powodu dzieci te uważane są za bardzo chaotyczne i roztargnione. Nie wykonują one poleceń nauczycieli oraz nie potrafią skupić się na zabawie, rozmowie. Z tego powodu miewają również problemy w szkole. Nieodrabianie prac domowych lub niesłyszenie zadawanych pytań skutkuje pogorszeniem wyników w nauce. 

U starszych dzieci brak koncentracji może objawiać się trudnością w czytaniu dłuższych tekstów oraz robieniem licznych, drobnych błędów spowodowanych roztargnieniem. Często też przez swoją nieuwagę i brak koncentracji zgadują one polecenia w zadaniach, co również może prowadzić do uzyskiwania gorszych stopni w szkole.

Zaburzenia koncentracji są uciążliwe zarówno dla dziecka, jak i dla całej rodziny. Niewywiązywanie się z obowiązków, gubienie przedmiotów i problemy w szkole utrudniają codzienne funkcjonowanie. Zadaniem nie tylko rodziców, ale też nauczycieli jest odpowiednio szybkie zauważanie problemu, jakim są zaburzenia koncentracji u dziecka. Dzięki temu można zapobiec ich późniejszym konsekwencjom. 

W radzeniu sobie z zaburzeniami koncentracji dużą rolę odgrywa rutyna, a także wprowadzenie jasnych i zrozumiałych zasad panujących w domu. Dni zawsze powinny być zaplanowane. Aby pomóc dziecku w skupieniu się, należy też ograniczyć bodźce dochodzące z zewnątrz, przykładowo w czasie odrabiania pracy domowej. Warto też zwracać mu regularnie uwagę na panujący bałagan w plecaku, czy w rzeczach osobistych. Dobrym pomysłem jest zakupienie specjalnych organizerów, które ułatwią dziecku utrzymanie porządku. 

W przypadku małych dzieci pomocne w nauce koncentracji są różnego rodzaju gry oraz zabawy. Dzieci mogą układać klocki czy puzzle, ćwicząc tym samym skupienie. Ważne jest, by dana czynność nie trwała zbyt długo i nie prowadziła do znudzenia dziecka. Codzienna aktywność powinna być zróżnicowana, nie niosąc przy tym za sobą zbyt dużej liczby bodźców.

Jeśli rodzice dostrzegą u dziecka zaburzenia koncentracji, należy się udać do specjalisty. Niezbędne jest bowiem wykonanie odpowiedniej diagnostyki, ponieważ podobne objawy spowodowane mogą być nieprawidłową funkcją tarczycy, czy też zmianami w ośrodkowym układzie nerwowym dziecka. Mimo że sytuacje te są stosunkowo rzadkie, zawsze należy wykluczyć somatyczną przyczynę problemu, jakim są zaburzenia koncentracji. 

Gdy wyniki badań okażą się prawidłowe, rodzina powinna zostać skierowana do poradni psychologiczno-pedagogicznej, gdzie specjaliści wskażą odpowiednie ćwiczenia oraz rozpoczną pracę z dzieckiem. Jeśli przyczyną zaburzeń koncentracji jest wspomniane ADHD, konieczna okazać może się psychoterapia, a w niektórych przypadkach leczenie farmakologiczne.