Warto sprawdzić, czy w naszych dzieciach drzemie potencjał!

Mali inżynierowie, czyli programowanie dla dzieci

Dzieci są dociekliwe, lubią wiedzieć, jak działają zabawki, ale także programy komputerowe. Nic dziwnego – komputery towarzyszą im od urodzenia. Dzieci mogą też obserwować i naśladować rodziców, którzy bardzo licznie pracują obecnie w zawodach związanych z programowaniem. Umiejętności te mogą doskonalić podczas zabaw w programowanie, a także na specjalnych zajęciach komputerowych, których oferta jest coraz liczniejsza. Kiedy warto zapisać na nie dziecko zainteresowane programowaniem?

Spis treści:

Czym jest programowanie?

Współczesne dzieci często o wiele lepiej od rodziców posługują się sprzętem elektronicznym. Czy zatem przydatna jest nauka programowania dla dzieci? A może wystarczy jedynie sprawnie obsługiwać komputer

Programowanie to po prostu nauka porozumiewania się z komputerem. Dzieci uczą się u nas, jakie polecenia i w jakiej kolejności musimy dać komputerowi, żeby zrobił to, czego od niego oczekujemy. Polecenia można porównać do klocków, które dziecko musi odpowiednio ułożyć – tłumaczy Marta Czarnecka, grafik komputerowy i nauczycielka programowania w szkole informatyki KIBEROne w Warszawie. 

Już uczeń młodszych klas szkoły podstawowej może stworzyć prostą grę komputerową, animację czy zaprojektować stronę internetową. „Przecież w sieci jest wystarczająco dużo gier i kreskówek” – mówią czasem dorośli. Marta Czarnecka: – Programując, dzieci uczą się, że nie muszą być tylko biernymi odbiorcami, ale mogą stworzyć własną grę i ustalić jej zasady. Mają poczucie sprawczości w realizowaniu swoich pasji. Wolą tworzyć same, niż korzystać z tego, co wymyśli nauczyciel – czują się wtedy wolne.

Nauka informatyki dla dzieci

Nauka może zacząć się już bardzo wcześnie, nawet w zerówce. Przekazujemy wtedy dziecku, że z komputerem trzeba rozmawiać w języku, który to urządzenie zrozumie. Najpierw przedstawiamy ów język w sposób graficzny, np. za pomocą kolorowych klocków, które należy ułożyć w określony sposób. Nauka informatyki dla dzieci powinna przybrać formę zabawy – kojarzyć się z czymś przyjemnym i ciekawym. Osoba, która w ten sposób zaczyna przygodę z programowaniem, znacznie pewniej poczuje się w starszych klasach, kiedy na lekcjach informatyki będzie uczyć się myśleć logicznie, łączyć skutki z przyczynami, analizować problemy oraz je rozwiązywać. Nie będzie to już zabawa klockami – zastąpią je ciągi liter i cyfr. Język, w którym dziecko nauczy się rozmawiać z komputerem bardzo mu się przyda w świecie nowych technologii – i to w każdym zawodzie.

Zajęcia dodatkowe dla dzieci w wieku przedszkolnym - na jakie warto zapisać malucha?

Polecamy

Zajęcia dodatkowe dla dzieci w wieku przedszkolnym - na jakie warto zapisać malucha?

Rozpoczęcie kolejnego etapu edukacji - czy to przedszkole, czy szkoła - to bardzo ważny moment dla każdego dziecka i rodzica. Pojawiają się pytania o to, jak najkorzystniej zaaranżować czas przedszkolaka. Czy to właściwy moment na zajęcia dodatkowe? Jak wybrać aktywność dla przedszkolaka? I przede wszystkim - w jakim wieku zapisać? Specjalista rozwiewa wątpliwości.

Czytaj

Zabawy w programowanie dla dzieci

Rodzicom czasem wydaje się, że do informatycznej edukacji dziecka niezbędny jest komputer. Otóż nie jest – zabawy w programowanie można organizować bez kosztownych pomocy edukacyjnych, zaczynając np. od gier logicznych, w których zadaniem jest zaszyfrowanie hasła, czyli zastąpienie go ustalonym ciągiem znaków. Dobrym wstępem do nauki jest stworzenie – z początku wspólnie z dzieckiem – gry planszowej, a następnie napisanie reguł, zgodnie z którymi będzie się ona toczyć. Programowanie to w ogóle świetny sposób na integrację dziecka z rodzicami. 

Bardzo prosta zabawa ucząca podstawowej zasady programowania, jaką jest postępowanie według ustalonej wcześniej instrukcji, czyli algorytmu, to układanie muru z klocków. Instrukcja określa, ile pięter ma mieć mur i jakie kolory mogą ze sobą sąsiadować. Więcej przykładów podobnych zabaw można znaleźć na stronie mojedziecikkreatywnie.pl.

Rodziców, którym zależy na rozwijaniu u dziecka informatycznej pasji, może zainteresować akcja CodeWeek, czyli Europejski Tydzień Kodowania, który przypada na 8–23 października 2022 r. To społeczna inicjatywa skierowana do dorosłych i dzieci szczególnie zainteresowanych programowaniem – udział w rozmaitych akcjach i zabawach jest bezpłatny.  

Programowanie dla dzieci – kodowanie na kartkach

Kodowanie na kartkach to jedna z zabaw, które uczą programowania bez udziału komputera. Na kartce rysujemy siatkę poziomych i pionowych linii, tworzącą określoną liczbę pól. Pionowe kolumny oznaczamy np. literami alfabetu, a poziome – cyframi. Zadaniem dziecka jest stworzenie uproszczonego wizerunku, np. zwierzęcia. Posługując się instrukcją, zamalowuje ono różnymi kolorami pola o podanych współrzędnych: np. w polu o D6 powinien się znaleźć kolor czerwony, a w E8 – zielony.

Na kartkach przeznaczonych dla najmłodszych pól może nie być zbyt wiele. Na tych dla starszych, które chciałyby odkodować bardziej skomplikowane figury, zwykle jest ich więcej, np. w pionowym kolumnom są przyporządkowane są wszystkie litery alfabetu, a poziomym cyfry od 1 do 40. Kartki mogą mieć format zarówno kwadratu, jak i prostokąta.  

Kartę do wielokrotnego użytku, na której nie będzie się kolorować pól, ale np. ustawiać na nich różnokolorowe klocki, można sporządzić np. ze sztywnego kartonu. Można na niej także zakodować trasę, po której będą poruszać się samochodziki. Wiele ciekawych pomysłów zabaw w kodowanie można znaleźć na stronie koduj.gov.pl.

Zabawki – roboty do programowania dla dzieci

Ma je w swojej ofercie wiele firm – konkretne modele łatwo można znaleźć w Internecie. Roboty do programowania mają wbudowane czujniki ruchu, dźwięku czy kolorów. Poruszają się zwykle po wyznaczonych ścieżkach – aby robiły to w oczekiwany sposób, czyli na przykład do przodu i do tyłu omijając przeszkody, dziecko musi wydać im polecenia. Są one zakodowane  np. w postaci kolorowych kwadracików uszeregowanych w określonej sekwencji. 

Niektóre typy robotów do programowania mogą także mówić, śpiewać i tańczyć w zależności od tego, jakie polecenie wyda im dziecko. Z najprostszymi modelami takich zabawek może sobie poradzić już kilkulatek.

Nauka programowania dla dzieci – czy warto zapisać na kurs?

– Warto – przekonuje Marta Czarnecka. Dziecko nie musi być szczególnie uzdolnione w tym kierunku. Wystarczy, że uwierzy, że da sobie radę. Staram się motywować dzieci, zwracając uwagę, jak niewiele brakuje im do osiągnięcia celu i zauważając już osiągnięte sukcesy. Zachęcam i pokazuję, że wystarczy zmiana polecenia, aby wszystko zaczęło działać. 

W jakim wieku można może zacząć naukę programowania na komputerze? Marta Czarnecka uczy grupę dzieci w wieku 6-7 lat. Jest to niewielka, sześcioosobowa grupa, dwugodzinne zajęcia odbywają się raz w tygodniu. W starszej grupie uczą się dzieci w wieku 8-10 lat, a w najstarszej – 11-13. Młodsze nastolatki muszą już dobrze pisać, czytać oraz liczyć.

Na kursach programowania dzieci uczą się nie tylko samodzielnego i logicznego myślenia, ale także współpracy w grupie. Ponieważ informatyka ściśle łączy się z matematyką, lepiej radzą sobie w szkole z tym przedmiotem. 

Programy do programowania dla dzieci

Powinny być proste, ciekawe, bezpieczne. Najlepiej bezpłatne. Na licznych stronach internetowych o nauce programowania dla dzieci najczęściej wymieniane są trzy z nich:

– Scratch. To najpopularniejsza w Polsce aplikacja do programowania dla dzieci. Wg statystyk ma ona ponad milion zarejestrowanych użytkowników. Pozwala na tworzenie interaktywnych historii, animacji, muzyki i gier. Dla obiektu, który pojawia się na ekranie komputera dziecko tworzy kod, dzięki któremu wykonuje on określone czynności. Na początku, zanim nauczy się tworzyć własne treści, może korzystać z gotowych gier czy animacji. Program jest dostępny w języku  polskim. Użytkownicy tworzą społeczność, która służy pomocą, jeśli pojawią się trudności. Rodzice mogą czuć się bezpiecznie, bo odpowiedzialni administratorzy szybko usuwają ewentualne szkodliwe treści. 

– Kodu Game Lab. Wykorzystując prosty język programowania oparty na ikonkach i plusikach (dziecko nie musi umieć czytać i pisać) można tworzyć dwu- i trójwymiarowe gry na PC i Xbox. Wydając komputerowi polecenia przedstawione na obrazkach, użytkownik może zmieniać zarówno zasady gry, jak i jej grafikę. Program umożliwia także robienie animacji czy wizytówek

– Blockly Games. To zbiór kilku gier, dzięki którym dziecko poznaje tajniki programowania. Podobnie jak Scratch do tworzenia programów wykorzystuje kolorowe bloki.

Co daje nauka programowania?

Programowanie jest zajęciem twórczym, uczącym dostrzegania związków przyczynowo-skutkowych. Pozwala rozwijać takie umiejętności, jak kreatywność i myślenie abstrakcyjne, a także lepiej zrozumieć otaczający nas świat, w którym coraz więcej urządzeń działa dzięki wbudowanym w nie i odpowiednio zaprogramowanym komputerom. 

– Programowanie uczy uporządkowanego, logicznego myślenia, a także uważności, bo w programowaniu liczą się szczegóły, każdy przecinek czy średnikuważa Marta Czarnecka.

Programowanie dla dzieci daje im ogromną satysfakcję – trudno nie czuć dumy, gdy komputer posłusznie wykonuje wydane mu polecenia. Kodowanie podczas zabawy, a następnie pisanie bardziej skomplikowanych programów, to dokonała gimnastyka dla mózgu. Może stać się jedynie hobby, ale także rozwinąć na tyle, by myśleć w przyszłości o zawodzie programisty. Specjaliści w tej dziedzinie nie mają raczej problemów za znalezieniem pracy.

Źródła:

  1. Jagaciak K., Programowanie dla najmłodszych, Wydawnictwo Helion, 2021.
  2. Wileńska A., Kodowanie i inne zabawy bez komputera, Love Books, 2021.
  3. Perry G., Miller D., Programowanie dla początkujących w 24 godziny, Wydawnictwo Helion, 2020.
  4. Żarowska-Mazur A., Mazur D., Ćwiczenia z kodowania, Wydawnictwo Dragon, 2021.

    Sprawdź powiązane tematy

    Posłuchaj podcastów stworzonych przez mamy dla mam!

    Sprawdź