Jak oduczyć dziecko myślenia tylko o sobie? / iStock Jak oduczyć dziecko myślenia tylko o sobie? / iStock

Egoizm u dziecka. Jak oduczyć dziecko myślenia tylko o sobie?

Mierzysz się z potępiającymi spojrzeniami, kiedy twoje dziecko w piaskownicy krzyczy: „to moje!”? Jesteś krytykowana za to, że "wychowałaś sobie małego egoistę"? W takim razie powinnaś wiedzieć, że egoizm to całkiem naturalny element rozwoju – oczywiście do pewnego momentu. Wyjaśniamy, skąd bierze się taka postawa i jak sprawić, żeby dziecko nie zostało egoistą już na zawsze.

Spis treści:

Mały egoista – skąd się bierze taka postawa?

Skąd bierze się mały egoista? Czy samolubne zachowania dziecka są powodem do niepokoju? Dziecięcy egoizm to naturalny etap rozwoju poznawczego, widoczny szczególnie pomiędzy 3. a 7. rokiem życia. Nie jest to więc postawa, która powinna budzić niepokój rodziców. 

Problem może pojawić się wtedy, kiedy dziecko „wyrośnie” już z etapu, kiedy egoizm jest u niego etapem rozwojowym, a wciąż zachowuje się samolubnie. Tu wiele zależy od rodziców, którzy już od najmłodszych lat uczą je sposobu patrzenia na świat, przekazują wartości i zasady życia w społeczeństwie. Poprzez komunikaty, które przekazują, mogą ukierunkować dziecko na to, żeby było wrażliwe nie tylko na swoje uczucia, ale także na emocje i potrzeby innych osób. Ale może być też tak, że przekazy wysyłane przez rodziców oraz wpływ otoczenia i różne doświadczenia sprawią, że będzie ono skupione na zaspokajaniu wyłącznie własnych pragnień.

Jak się zachowuje samolubne dziecko?

Dziecko, które jest określane jako „mały egoista”, jest silnie skoncentrowane na sobie i swoich uczuciach. Nie chce współpracować z rówieśnikami i dzielić się z nimi rzeczami, które należą do niego. Takie sytuacje mogą zdarzyć się na przykład podczas zabawy w piaskownicy, kiedy inne dziecko chce wziąć zabawkę „małego egoisty”. Jego naturalną reakcją jest wtedy złość, płacz czy krzyk. Często można usłyszeć z jego ust takie zdania, jak: “To moje!”, “Ja to chcę!”, “Nie chcę się dzielić!”.

Dlaczego dziecko jest samolubne? 

O dwulatku często mówi się, że jest duszą towarzystwa. Dziecko w tym wieku lubi zrobić coś tylko dlatego, żeby sprawić drugiej osobie przyjemność. W tym okresie ciepło reaguje na rówieśników i dzieli się z nimi zabawkami, których akurat w danej chwili nie potrzebuje. Jego zachowanie jednak może diametralnie się zmienić w wieku 3 lat. Wtedy wie już, że są rzeczy, które należą do niego, i takie, które są własnością innych osób, i zaczyna to wykorzystywać. 

Z drugiej strony jest to czas określany w psychologii jako „stadium przedoperacyjne”. Oznacza to, że dziecko wszystkie informacje, które do niego docierają, dopasowuje do swojego własnego punktu widzenia i nie jest świadome tego, że na jedną kwestię można patrzeć z kilku różnych perspektyw. Okres od 3. do 7. r.ż. to czas, kiedy dziecko stawia siebie w centrum i nie można go za to winić – to po prostu naturalna kolej rzeczy. 

Kiedy egoizm u dziecka jest zdrowy? 

Choć egoizm ma negatywną konotację, to psychologowie od jakiegoś czasu próbują zmienić postrzeganie tego słowa oraz zaznaczać, że warto troszczyć się o swoje dobro i że zdrowy egoizm jest jak najbardziej potrzebny. To tak jak z zakładaniem maski tlenowej – najpierw należy ją założyć sobie, a potem dziecku. To świetna metafora tzw. zdrowego egoizmu, który warto zaszczepiać także w córkach czy synach. Myślenie o swoich uczuciach i potrzebach, stawianie ich ponad oczekiwaniami innych osób oraz artykułowanie emocji to absolutnie nic złego! Gorzej by było, jeśli byłoby zupełnie na odwrót.

Trudne emocje u dzieci – jak im zapobiegać?

Polecamy

Trudne emocje u dzieci – jak im zapobiegać?

Dzieci bardzo często zmagają się z trudnymi emocjami bez względu na wiek. Przyczyny ich wystąpienia są różne i nigdy nie powinny być przez ciebie bagatelizowane. Co zrobić, jeżeli u dzieci występują niezdrowe emocje?

Czytaj

Jak nie wychować dziecka na egoistę?

Wielu rodziców ma obawy, że ich samolubne dziecko zostanie już takie na zawsze i zastanawia się, jak je przed tym uchronić. Jak nie wychować dziecka na egoistę? Nie wszystko zależy od nas, ale wiele jest w naszych rękach – a raczej słowach, które wypowiadamy. Niektóre komunikaty są w stanie wspomóc dziecko w tym, żeby nie było w przyszłości samolubne, a z drugiej strony – zanadto podporządkowane innym i nieasertywne. Pamiętaj, żeby:

  • nie chwalić dziecka za to, jakie jest, ale za jego osiągnięcia, np. za to, że ładnie posprzątało pokój albo samodzielnie się ubrało,
  • rozmawiać z dzieckiem na temat wyznaczania swoich granic i akceptowania granic innych osób,
  • prowadzić z nim rozmowy na temat zarówno jego uczuć, jak i tego, co mogą czuć inni z jego otoczenia, np. kolega, z którym nie chce się pobawić.

Źródła:

  1. A. I. Brzezińska, Psychologiczne portrety człowieka, Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne, Gdańsk 2021.

    Sprawdź powiązane tematy

    Posłuchaj podcastów stworzonych przez mamy dla mam!

    Sprawdź