Dziecko nie chce chodzić do szkoły ‒ co zrobić? /fot. iStock Dziecko nie chce chodzić do szkoły ‒ co zrobić? /fot. iStock

Dziecko nie chce chodzić do szkoły ‒ co zrobić?

Znasz poranne „nie chcę iść do szkoły”? A może cotygodniowe, weekendowe „nie pójdę do szkoły w poniedziałek”, czy nawet „nie pójdę do szkoły już nigdy”? Czy niechęć do chodzenia do szkoły to naturalny etap w rozwoju uczniów, a może to powód do niepokoju?

Spis treści:

Dziecko nie chce chodzić do szkoły – czy to duży problem?

Niemal każde dziecko czasami nie chce chodzić do szkoły. Zdarza się każdemu z nas, że nie mamy ochoty pójść do szkoły, pracy, na trening. Możemy mieć gorszy dzień, czuć zmęczenie, zniechęcenie. Podobne doświadczenia mogą mieć dzieci w szkole, dlatego gdy dziecko nie chce iść do szkoły, warto podejść ze zrozumieniem do sytuacji. Rodzice z dziećmi powinni wspólnie ustalić przyczyny problemu, możliwe rozwiązania, a także omówić konsekwencje, jakie może powodować fakt, że dziecko nie chodzi do szkoły.

Gdy dziecko nie chce iść do szkoły, nie możemy reagować złością ani stosować rozwiązań siłowych (ciągnięcie dziecka do szatni, wpychanie do sali itp.). Przede wszystkim trzeba ustalić, dlaczego dziecko nie chce, i wspólnie znaleźć odpowiednie rozwiązanie.

Jakie konsekwencje grożą, gdy dziecko nie chodzi do szkoły? Pamiętajmy, że za realizowanie obowiązku szkolnego odpowiadają rodzice. Gdy dziecko nie chodzi do szkoły, rodzic może otrzymać od dyrekcji pisemne upomnienie. Gdy to nie pomoże, dyrektor może wnioskować do samorządu terytorialnego o nałożenie na rodzica grzywny. Kara może wynosić do 10 tysięcy jednorazowo. Sprawa może być również skierowana do sądu rodzinnego, co może skutkować przydzieleniem kuratora, asystenta rodziny lub nawet ograniczeniem czy odebraniem władzy rodzicielskiej.

Dlaczego dziecko nie chce chodzić do szkoły?

Często rodzic nie rozumie, bagatelizuje lub nie zna przyczyny, dlaczego dziecko nie chce iść do szkoły. Tymczasem powody, mogą być błahe, ale i poważne, które mogą wymagać interwencji rodzica lub uprawnionych służb.

Najczęstsze powody, przez które dziecko nie chce chodzić do szkoły, to:

  • niechęć do rozstania z rodzicami,
  • niechęć do wychodzenia z domu, gdy np. młodsze rodzeństwo pozostaje przez cały dzień z rodzicami,
  • brak poczucia bezpieczeństwa poza domem,
  • dokuczanie ze strony rówieśników, prześladowania, przemoc w szkole,
  • trudności związane z nauką lub wychowaniem fizycznym,
  • brak gotowości szkolnej, brak dojrzałości do nauki (dotyczy sytuacji, gdy do szkoły nie chce chodzić 6-latek),
  • niechęć do zmian, lęk przed nowym środowiskiem (może dotyczyć pierwszoklasistów, zarówno w szkole podstawowej, jak i średniej),
  • trudności w relacjach z nauczycielami,
  • kompleksy, zaburzenia lękowe, lęki separacyjne,
  • problemy rodzinne, doświadczone traumy,
  • okresowy bunt,
  • zmęczenie, niedosypianie, przeciążenie nadmiarem obowiązków,
  • złe samopoczucie powodowane niezdiagnozowanymi dolegliwościami fizycznymi, chorobami,
  • fobia społeczna, fobia szkolna.

Jak zapobiegać takim problemom?

Jeśli dziecko nie chce iść do szkoły, podstawowym zadaniem rodzica jest ustalenie przyczyny. Należy również zawiadomić placówkę, do której uczęszcza dziecko i podjąć współpracę z pedagogami. Pozwoli to uniknąć konsekwencji prawnych.

W przypadku młodszych dzieci, 6- czy 7-letnich, skutecznym sposobem bywa trzymanie się planu dnia. Warto omówić z dzieckiem obowiązki, jakie mają dorośli (czyli pracę) i dzieci (czyli szkołę). Dobrze jest tak zorganizować czas, aby dziecko mogło spokojnie i bez pośpiechu zaczynać nowy dzień, zjeść śniadanie, nawet chwilę się pobawić. Bezstresowy początek dnia sprawi, że dziecko chętniej pójdzie do szkoły. Czasem wystarczy zmiana porannych rytuałów, np. krótsze pożegnanie po odprowadzeniu dziecka.

Jeśli nie wiemy, dlaczego dziecko nie chce chodzić do szkoły, warto odnaleźć przyczynę. Czy są to trudności w nauce, może problemy na WF-ie, może konflikt z rówieśnikami? Każdą sytuację można rozwiązać. Warto zapewniać dziecko, że ze wszystkim może zwracać się do rodziców, budować zaufanie i wspierać. Postawa „idź do szkoły, bo musisz” może tylko zniechęcić, prowadzić do wagarowania.

Kiedy dziecko nie chce chodzić do szkoły, warto porozmawiać ze szkolnym pedagogiem i/lub lokalną poradnią psychologiczno-pedagogiczną. Być może trudności w nauce lub relacjach wynikają np. z zaburzeń rozwojowych (jak choćby zespół Aspergera). Czasami silna fobia społeczna lub szkolna może wymagać terapii lub farmakoterapii.

Jeśli dziecko przed lekcjami regularnie sygnalizuje bóle brzucha, głowy, a nawet bóle mięśniowo-stawowe, uczucie osłabienia, rozbicia, nudności i mdłości, mogą to być objawy psychosomatyczne wynikające z lęków przed szkołą lub nerwicy. W takim przypadku również konieczne jest zweryfikowanie, czy dolegliwości naprawdę dokuczają dziecku, czy stanowią wymówkę. Może być niezbędne spotkanie z lekarzem i psychologiem, aby pomóc dziecku w problemach i ułatwić mu kontrolę lęków i napięć.

Jak zachęcić dziecko do chodzenia do szkoły?

Jeśli dziecko nie chce chodzić do szkoły, rolą rodzica jest zachęcenie i zmotywowanie go. Co możemy zrobić, gdy dziecko nie chce do szkoły?

  • Zapewnijmy swoją uwagę, poświęćmy dziecku czas po lekcjach i w dni wolne od nauki. Budujmy zaufanie.
  • Interweniujmy, jeśli ustalimy, że przyczyną, dla której dziecko nie chce do szkoły, jest doświadczanie przemocy, nieodpowiednich zachowań zarówno ze strony uczniów, jak i nauczycieli.
  • Zdarza się, że dziecko nie chce chodzić do szkoły na skutek nastoletniego buntu, ale również z powodu lęku przed zbliżającymi się egzaminami.
  • Jeśli przyczyną są problemy w nauce, zadbajmy np. o korepetycje, a także budowanie pewności siebie u dziecka.
  • Nastolatek nie chce chodzić do szkoły często z powodu kompleksów czy poczucia nieprzystawania do grupy. Rolą rodzica i nauczycieli jest wyjaśnienie, dlaczego niechodzenie do szkoły może mieć poważne konsekwencje. Ważne jest podejście łagodne i z wyrozumiałością. Dobrym pomysłem mogą być zajęcia integrujące klasę, aby wyeliminować poczucie wyobcowania.
  • Zdarza się, że dziecko (lub rodzic) popełniło błąd przy wyborze klasy lub szkoły. Wówczas dobrze jest poszukać klasy czy szkoły o innym profilu.
  • Zapewnijmy dziecko o swojej bezwarunkowej akceptacji, nawet jeśli ma złe oceny, powtarza klasę czy przeżywa inne szkolne trudności.
  • Jeśli niechęć do szkoły wynika ze zmęczenia fizycznego i psychicznego, zorganizujmy dziecku zajęcia na świeżym powietrzu. Dotleniony umysł jest bardziej chłonny, co sprawi, że dzieci chętniej i efektywniej się uczą.
  • Czasami uczeń ma za dużo obowiązków. Zastanówmy się, czy wszystkie zajęcia dodatkowe są rzeczywiście niezbędne.

‒ Z mojego doświadczenia wynika, że wielu uczniów opuszcza lekcje, ponieważ chcą na siebie zwrócić uwagę rodziców. Działa czasem mechanizm „na złość mamie odmrożę sobie uszy”. Wiem, że wielu rodziców szuka przyczyn niechęci do szkoły w samej szkole, ale po blisko 20 latach pracy dydaktycznej z dziećmi i młodzieżą zauważam, że coraz więcej uczniów nie ma w rodzinie wsparcia, są przywożeni do szkoły, odbierani, odwożeni na zajęcia dodatkowe. Bardzo mało czasu spędzają z rodzicami, jeszcze mniej z nimi rozmawiają. Zdawkowe „jak w szkole” rzucone w samochodzie przez rodzica to za mało, by dowiedzieć się, co naprawdę przeżywają dzieci. Moim zdaniem wagary mogą być przejawem niechęci do szkoły, ale mogą być wołaniem o uwagę, o zainteresowanie ze strony rodzica dodaje Barbara Dudek, polonistka.

    Sprawdź powiązane tematy

    Posłuchaj podcastów stworzonych przez mamy dla mam!

    Sprawdź