Doświadczenia fizyczne dla dzieci – jakie wybrać i jak je przeprowadzać?

Wiele dzieci w najmłodszych latach życia jest badaczami i poszukiwaczami, próbują, sprawdzają, łączą i eksperymentują, zdobywając przy tym wiedzę i doświadczenie. Obserwacja zjawisk przyrody pozwala dostrzegać rządzące nią prawa, zachęca do stawiania pytań i poszukiwania na nie odpowiedzi, a ciekawość, jeśli zaszczepimy ją w dzieciach, będzie im towarzyszyć nam przez całe życie. 

Często zastanawiamy się, jak powstają chmury (i od czego zależy, że są tak zróżnicowane), dlaczego samoloty latają i dlaczego żarówka świeci. Doświadczenia fizyczne dla dzieci nie tylko dostarczają wiedzy, ale przede wszystkim pozwalają zrozumieć otaczający świat – zjawiska i procesy w nim zachodzące. 

Dzieci najchętniej uczą się przez zabawę. Skomplikowane wzory lub długie teoretyczne wyjaśnienia będą je nudzić i zniechęcać. Z kolei proste doświadczenia, które pozwalają zobaczyć i zrozumieć dane zjawisko, są najlepszą nauką!

Ciekawe doświadczenia dla dzieci, zwłaszcza te wykonane wspólnie z rodzicami, to doskonała zabawa i sposób spędzania wolnego czasu. Warto zachęcać dzieci do eksperymentów, ponieważ to doskonała forma, by rozwijać:

• słuchanie i koncentrację,
• obserwowanie świata,
• odkrywanie,
• samodzielne próby i eksperymentowanie,
• kreatywne myślenie,
• testowanie,
• kwestionowanie,
• krytyczne myślenie.

Jak sprawić, by doświadczenia fizyczne dla dzieci były atrakcyjne?

1. Najlepiej zachęcić do poznawania świata, stawiając za punkt wyjścia to, co dziecko już zna i lubi. Dobrze zacząć od zabaw z wodą, powietrzem, elektrycznością lub… udania się do kuchni! To odpowiednie miejsce do eksperymentowania. Wykorzystajcie w zabawach ulubione przedmioty malucha, na przykład sprawdźcie, czy toną.
2. Świetnie jest zachęcić do wykonania zadań i łamigłówek, które przypominają magiczne sztuczki. Wszelkie czary i „oszustwa” pomagają wciągnąć dziecko do świata nauki. Zamiana na chwilę w iluzjonistę i pokazanie prostych doświadczeń fizycznych dla dzieci może być prawdziwą magią. Później trzeba wytłumaczyć dziecku, że to właśnie prawa fizyki. 
3. Dobrym sposobem na zachęcenie dziecka do eksperymentowania może być wspólne przygotowanie domowego laboratorium – zgromadzenie odpowiednich sprzętów, które wykorzystacie, przeprowadzając proste doświadczenia fizyczne oraz specjalnego stroju ochronnego, który czasem może się przydać.

Czasami okazuje się, że wcale nie trzeba specjalnie zachęcać dziecka do udziału w doświadczeniach. Zjawiska fizyczne zaprezentowane w atrakcyjny sposób – z możliwością pobrudzenia się, potencjalnymi wybuchami i feerią kolorów – same w sobie stanowią zachętę. A czas spędzony z dzieckiem jest niezwykle cenny dla obu stron.

Doświadczenia fizyczne sprawią mnóstwo frajdy zarówno dzieciom, jak i dorosłym. Z materiałów dostępnych w domu bez specjalnych przygotowań możecie przeprowadzić ciekawe doświadczenia. Jakie? Podzielimy je na kilka kategorii.

• Eksperymenty wodne

To proste doświadczenia dla dzieci pomagające zrozumieć, na czym polega napięcie powierzchniowe oraz zobrazować, o co chodzi w procesie „nielubienia się” tłuszczu i wody. Wystarczy wlać do naczynia z wodą odrobinę oleju, by zobaczyć, że nie zmieni on stanu skupienia i pozostanie na powierzchni. 

• Eksperymenty powietrzne

Takie, jak choćby kurcząca się butelka czy gaśnięcie świeczki po przykryciu jej szklanką. By pokazać dziecku, jak w praktyce działa brak dostępu powietrza, wystarczy zakryć zapaloną świeczkę przezroczystym naczyniem – wkrótce zgaśnie, bo zabraknie tlenu niezbędnego do spalania. 

• Eksperymenty związane z elektrycznością

Naelektryzowanie włosów przyciąganych przez gumowy balonik.

• Eksperymenty z wykorzystaniem magnesu

Pokazanie dziecku, jakie materiały magnes przyciąga, a jakich nie, jest punktem wyjścia do opowieści o rodzajach materiałów, z jakich wykonane są otaczające nas przedmioty. 

• Eksperymenty kuchenne

Potrzebne: proszek do pieczenia, woda, cytryna, winogrono, czerwona kapusta i jabłko. Co się stanie, gdy poszczególne artykuły spożywcze włożymy do szklanek z wodą i z wodą z rozpuszczonym proszkiem do pieczenia? Czy się zabarwią? Jeśli tak – na jaki kolor?