
Kalendarz pylenia w Polsce 2025
Spis treści:
Dlaczego aktualny kalendarz pylenia jest tak ważny dla alergików?
Jak już wiesz, pyłki uwalniane przez rośliny mają wysoki potencjał alergizujący. Dzieje się tak przede wszystkim dlatego, że zawierają one białka mogące wywołać niepożądaną reakcję układu odpornościowego. Problem ten jest szczególnie dotkliwy w miastach – tu bowiem pyłki dodatkowo łączą się z zanieczyszczeniami powietrza, co sprawia, że ryzyko uczulenia jest jeszcze większe.
Objawy alergii wziewnej nie należą do przyjemnych. Najczęściej reakcja uczuleniowa oznacza mierzenie się z:
- zaczerwienionymi, swędzącymi oczami;
- wodnistym katarem i uczuciem zatkania nosa;
- kichaniem.
To symptomy, które utrudniają codzienne funkcjonowanie i sprawiają, że traci się przyjemność z przebywania na zewnątrz.
Jest jednak dobra wiadomość: pylenie nie trwa przez cały rok. Najczęściej rozciąga się na okres od wczesnej wiosny do wczesnej jesieni. Jednak poszczególne rośliny pylą zazwyczaj przez kilkadziesiąt dni. Dlatego alergicy oraz rodzice dzieci ze skłonnością do uczulenia mogą się przygotować na ten trudny czas. Właśnie do tego potrzebny jest aktualny kalendarz pylenia.
Co teraz pyli? Skąd czerpać tę informację?
Na początek ważna uwaga: trudno jest jednoznacznie określić, co teraz pyli w całej Polsce. Nasz kraj jest na tyle duży, że można go podzielić na kilka różnych stref – w każdej z nich wegetacja roślin przebiega nieco inaczej. Najczęściej wyróżnia się cztery regiony:
- I, w którego skład wchodzi południowo-zachodnia Polska (bez Sudetów); tu pylenie drzew i krzewów zaczyna się najwcześniej;
- II, który obejmuje obszar środkowej i południowej Polski od Wielkopolski po Podkarpacie; jest również stosunkowo ciepły i pylenie zaczyna się tu wcześniej;
- III, czyli wybrzeże oraz wschodnia część Polski bez Podkarpacia, gdzie okres pylenia jest opóźniony o ok. 10 dni w stosunku do zachodniej granicy kraju;
- IV, a zatem Suwałki i rejony górskie na południu kraju; tu pylenie może się zacząć (i zakończyć) nawet 14 dni później niż na zachodzie Polski.
Dlatego do informacji odnośnie do tego, co teraz pyli w Polsce, trzeba podejść ze świadomością, że są to dane, które mają pewien „margines błędu”. Trzeba też wziąć pod uwagę, że na pylenie wpływ ma bieżąca pogoda. Jeżeli występują anomalia, np. temperatury są wyraźnie wyższe lub niższe w danym okresie roku niż w latach poprzednich, okresy wegetacji poszczególnych roślin również mogą ulec zmianie.
https://hellomama.pl/niemowle/alergia-krzyzowa-u-dzieci-przyczyny-i-leczenie/
Jakie pyłki są najgroźniejsze dla alergików?
Lista roślin, których pyłek może wywoływać reakcje alergiczne, jest długa. Znajdują się na niej zarówno trawy, chwasty, jak i drzewa. I tak:
- najczęstszym „winowajcą” alergii wziewnych są pyłki traw, np. wiechliny łąkowej, kupkówki pospolitej czy żyta;
- spośród pyłków drzew najbardziej uciążliwe są te „emitowane” przez brzozę, leszczynę, olszę, topolę, cis oraz wierzbę czy jesion;
- wśród chwastów problematyczne bywają np. szczaw zwyczajny, komosa czy bylica.
Czy wiesz, że… u osób, które mają alergie wziewne na pyłki często występują reakcje krzyżowe? Oznacza to, że z uczuleniem na pyłek konkretnej rośliny może się wiązać również alergia na określone pokarmy. Przykładowo alergii na pyłek brzozy często towarzyszy uczulenie na seler, marchew, jabłka i wiśnie. Natomiast osoby uczulone na pyłek olszy często źle reagują również na brzoskwinie oraz gruszki. |
Kalendarz pylenia dla alergików – co teraz pyli?
Wiesz już, że kalendarz pylenia to szacunkowe określenie ryzyka, że dana roślina emituje uczulający pyłek w danym okresie. Kiedy możesz się spodziewać obecności w powietrzu konkretnych alergenów? Zasadniczo:
- wczesną wiosną (luty-kwiecień) pylą m.in. leszczyna, olsza i topola;
- wiosną (kwiecień-maj) pylą m.in. brzoza oraz dąb;
- późną wiosną i latem (maj-sierpień) pylą przede wszystkim trawy; może to trwać nawet ponad 100 dni (!);
- latem i wczesną jesienią (lipiec-wrzesień) można się spodziewać pylenia bylicy oraz ambrozji.
Aktualny kalendarz pylenia dla alergików – tabela
Aby ułatwić Ci sprawdzenie, co teraz pyli, przygotowaliśmy kalendarz pylenia w wygodnej formie tabeli.
Roślina/miesiąc | I | II | III | IV | V | VI | VII | VIII | IX | X | XI | XII |
Leszczyna | ✓ | ✓ | ✓ | |||||||||
Olsza | ✓ | ✓ | ✓ | ✓ | ||||||||
Brzoza | ✓ | ✓ | ✓ | |||||||||
Topola | ✓ | ✓ | ||||||||||
Dąb | ✓ | ✓ | ✓ | |||||||||
Trawy | ✓ | ✓ | ✓ | ✓ | ✓ | |||||||
Babka | ✓ | ✓ | ✓ | ✓ | ||||||||
Szczaw | ✓ | ✓ | ✓ | |||||||||
Komosa | ✓ | ✓ | ✓ | ✓ | ||||||||
Bylica | ✓ | ✓ | ✓ | |||||||||
Ambrozja | ✓ | ✓ | ✓ |
Kalendarz pylenia dla alergików. Oprac. na podstawie: Kalendarz pylenia roślin w Polsce, Ośrodek Badania Alergenów Środowiskowych, 2023, dostęp online 2.05.2025 r.: https://www.gov.pl/attachment/5aac42f7-2a4d-42bc-a3e4-e08d42e32dea
Co robić, kiedy kalendarz pylenia wskazuje, że zaczął się sezon na alergie?
Zmagasz się z alergią na pyłki i wiesz, że rozpoczyna się sezon pylenia roślin, które uczulają Ciebie lub Twoje dziecko? Chociaż nie masz wpływu na środowisko, możesz chronić się przed nadmierną ekspozycją. Jak to zrobić?
- Unikaj długotrwałego przebywania na zewnątrz – szczególnie w suche, gorące oraz wietrzne dni. Wówczas stężenie pyłków może być największe. Najlepszym czasem na spacer w okresie pylenia jest moment po deszczu – wówczas ryzyko wystąpienia reakcji alergicznej będzie najmniejsze.
- Zamykaj okna – zwłaszcza na noc i o poranku oraz w suche, wietrzne dni. Dzięki temu unikniesz „przedzierania się” pyłków do domu.
- Bierz prysznic po powrocie do domu – tak, aby zmyć z siebie pozostałości pyłków i ograniczyć czas ekspozycji na nie.
- Stosuj oczyszczacze powietrza z filtrami HEPA – tak, aby zapewnić jak najbardziej hypoalergiczne warunki w domu.
- Unikaj spożywania pokarmów, które mogą wywołać reakcję krzyżową – sprawdź, jakie jedzenie może uczulać, gdy Ty lub Twoje dziecko macie alergię na konkretne pyłki.
Pamiętaj też o tym, że alergia wziewna to choroba, w przebiegu której warto być pod opieką specjalisty. Alergolog pomoże określić, jakie pyłki wywołują niepożądane reakcje i – w razie potrzeby – wdroży leczenie zachowawcze, które pomoże zmniejszyć przykre objawy i przetrwać ten trudny okres roku.
Źródła:
- Kalendarz pylenia roślin w Polsce, Ośrodek Badania Alergenów Środowiskowych, 2023, dostęp online 2.05.2025 r.: https://www.gov.pl/attachment/5aac42f7-2a4d-42bc-a3e4-e08d42e32dea
- Majkowska-Wojciechowska B. (2016). Pyłek roślin i alergeny sezonowe w Polsce. Alergia Astma Immunologia, 21(1), 5-15.
- Mejza F., Pyłki roślin, Medycyna Praktyczna dla pacjentów, dostęp online 2.05.2025 r.: https://www.mp.pl/pacjent/astma/wszystkooastmie/kacikalergika/45993,pylki-roslin
- Rapiejko P., Reakcje krzyżowe u chorych z uczuleniem na alergeny pyłku roślin, Medycyna Praktyczna dla pacjentów, dostęp online 2.05.2025 r.: https://www.mp.pl/pacjent/alergie/chorobyalergiczne/alergeny/wziewne/62825,reakcje-krzyzowe-u-chorych-z-uczuleniem-na-alergeny-pylku-roslin
- Świerczyńska-Krępa M., Alergie wziewne, Medycyna Praktyczna dla pacjentów, dostęp online 2.05.2025 r.: https://www.mp.pl/pacjent/alergie/chorobyalergiczne/alergeny/wziewne/57681,alergeny-wziewne