Zajęcia kulinarne w przedszkolu – czy to dobry pomysł?

Kiedy do wyszukiwarki internetowej wpiszemy hasło „zajęcia kulinarne w przedszkolu”, pojawiają się dziesiątki stron placówek przedszkolnych z całej Polski, z dużych, a także małych miejscowości, gdzie prezentowane są, często bardzo szczegółowo, opisy takich zajęć. Dowiadujemy się, jak przebiegały, co dzieci przyrządzały, jakie wyniosły z nich korzyści. 

Przedszkolne kucharzenie uczy maluchy przyrządzania posiłków jakby przy okazji. Zajęcia kulinarne w przedszkolu umożliwiają psychiczny i fizyczny rozwój dziecka.

‒ Zajęcia takie sprzyjają budowaniu wspólnej przestrzeni, w której dzieci i dorośli współpracują ze sobą, uczą się od siebie, pomagają sobie. Dzieci łakną takiego kontaktu ‒ wyjaśnia Karolina Jaczerkowska, psycholog, przedszkolny terapeuta wspomagający. ‒ Zajęcia kulinarne uczą też myślenia przyczynowo-skutkowego: dziecko widzi, że gdy np. dolewa wodę do miski z mąką, tworzy się gęsta masa o innej konsystencji niż pojedyncze składniki. Dotykanie, przesypywanie, smakowanie czy wąchanie rozmaitych produktów sprzyja integracji sensorycznej, czyli tworzeniu spójnej całości z bodźców docierających do mózgu za pomocą zmysłów. Nie bez znaczenia są też korzyści dla całego układu ruchu, np. wzmacniania obręczy barkowej podczas mieszania łyżką w wielkiej misce, czy rozwijania motoryki małej przy krojeniu lub dekorowaniu potraw, co przydaje się potem w nauce pisania.

Dobrą formą zajęć związanych z gotowaniem są warsztaty kulinarne w przedszkolu. 

‒ Najlepiej, gdy prowadzą je zewnętrzne firmy wyspecjalizowane w tego rodzaju zajęciach – uważa Karolina Jaczerkowska. – Zajęcia takie mają przeważnie ciekawą formę, np. prezentują kuchnie różnych krajów. Dzieci czują, że mają do czynienia z profesjonalistami, są bardziej skupione, zainteresowane.

Tematy zajęć kulinarnych mogą być rozmaite – od tego zależy szczegółowy program warsztatów. Może to być na przykład pieczenie ciast, kiedy najpierw miesza się składniki, a potem obserwuje, jak placek rumieni się w piekarniku (wszelkie czynności grożące np. poparzeniem wykonują oczywiście dorośli). Rozwijające wyobraźnię może być samo dekorowanie babeczek czy pierniczków, ponadto takie zajęcia znakomicie wpisują się w przygotowanie do świąt Bożego Narodzenia czy Wielkanocy. Znakomitą okazją do rozwoju zmysłu smaku jest komponowanie surówek i sałatek. Jak zmieni ich smak dodatek odrobiny cukru, soku z cytryny czy soli? Takie zajęcia to czasem pierwszy krok, by dziecko stało się małym smakoszem.  

Na warsztatach kulinarnych dziecko uczy się, do czego służą poszczególne sprzęty i akcesoria kuchenne. Mieszając składniki potraw w odpowiednich proporcjach, rozwija umiejętności matematyczne.

Każde warsztaty kończą się w przyjemny sposób – wspólną degustacją przygotowanych potraw. Mają także walor edukacyjny – uczą ładnego zachowania przy stole, dzielenia się, celebrowania posiłków. Zdarza się, że dziecko odkrywa, jakim wspaniałym hobby może stać się gotowanie.

‒ Zajęcia kulinarne w przedszkolu mogą mieć nawet znaczenie terapeutyczne – uważa Karolina Jaczerkowska.– To świetna okazja do przekonania niejadków, by spróbowały tego, co same przygotowały. Zupełnie inaczej smakuje placek czy kotlet, gdy wiemy, jak powstawał. Gdy się okazuje, że dziecko nie lubi konkretnego składnika dania, wtedy można przepis zmodyfikować. Zajęcia kulinarne pomagają nawet w przypadku neofobii żywieniowej, kiedy dziecko ma długotrwałą niechęć do pokarmów o konkretnej strukturze, zapachu lub smaku. Interwencją terapeutyczną nie jest bowiem namawianie do jedzenia, tylko cierpliwe zapoznawanie dziecka np. z konsystencją dania. Zajęcia kulinarne w przedszkolach integracyjnych to dobra terapia dla dzieci ze spektrum autyzmu – uczą się przecież przez naśladowanie, a na tym nauka gotowania polega.

Dobrze jest rozpocząć zajęcia od przygotowania przez malucha swojego warsztatu pracy. Może on wyglądać różnie w zależności od rodzaju potrawy, która będzie przygotowywana. Z reguły powinny się tam znaleźć deski do krojenia, miski do mieszania składników, łyżki, bezpieczne akcesoria, np. plastikowe noże do krojenia. Jest to ważne szczególnie podczas pracy z najmłodszą grupą przedszkolną lub gdy prowadzone są zajęcia kulinarne w żłobku, bo i to się zdarza. Na stanowisku pracy małego kucharza powinny też być ściereczki, ręczniki papierowe czy serwetki.

Do degustacji przygotowanych dań najlepiej wykorzystać jednorazowe talerzyki i kubeczki (polecamy papierowe, nie plastikowe), w przedszkolu bowiem najczęściej nie ma warunków, by dla całej grupy dzieci prowadzić naukę zmywania.

Podczas zajęć kulinarnych w przedszkolu przepisy na dania są na ogół bardzo proste. Firmy prowadzące takie warsztaty z doświadczenia wiedzą, co udaje się najlepiej i co dzieciom najbardziej smakuje. Im młodsze dzieci biorące udział w zajęciach, tym składników powinno być mniej. Najlepiej, gdy są miękkie, łatwe do pokrojenia plastikowym nożykiem.

Bardzo dobrze, jeśli przed zajęciami dzieci dowiedzą się jak najwięcej o konieczności przestrzegania higieny podczas przyrządzania posiłków. Jest to szczególnie ważne, kiedy trwa pandemia koronawirusa. 

Warto też przekonywać rodziców, jak ważna dla rozwoju dziecka ‒ choć czasem kłopotliwa ‒ jest pomoc malucha w kuchni. Ostatnio zyskuje na popularności specjalny mebelek, tzw. pomocnik kuchenny (znany pod angielską nazwą kitchen helper). To rodzaj stołeczka-drabinki, na który bezpiecznie wspina się uczestniczący w domowym kucharzeniu maluch. 

Na rynku dostępnych jest wiele atrakcyjnych książeczek dla przedszkolaków na temat gotowania. Dziecko, które je pozna, będzie chętniej uczestniczyło w przedszkolnych zajęciach praktycznych.