Kołdra obciążeniowa dla dziecka – czy warto?

Kołdry obciążeniowe nazywane są także sensorycznymi. Sensoryka to percepcja, odczuwanie bodźców, odbiór świata za pomocą zmysłów. Kołdra obciążeniowa stymuluje propriocepcję, czyli czucie głębokie, kinestezję. Uważa się, że kołdra obciążeniowa, poprzez wpływ na bodźce zmysłowe, może oddziaływać także na psychikę i somatykę, czyli ciało. To dlatego kołdry sensoryczne bywają wykorzystywane w przypadku zaburzeń sensorycznych. 

Jak sama nazwa wskazuje, kołdra sensoryczna jest na tyle ciężka, że zmysły dziecka odczuwają ją inaczej niż lekkie, miękkie nakrycie. Choć idea kołdry z obciążeniem może wydawać się banalnie prosta, w rzeczywistości wcale tak nie jest. 

Kołdry obciążeniowe zrobione są z różnych materiałów. Zazwyczaj to bawełna, flanela, włókna bambusowe, poszewki z jedwabiu. 

Wypełnienie kołdry sensorycznej to mikrokuleczki szklane. Dobrej jakości kuleczki posiadają odpowiednie certyfikaty i są całkowicie bezpieczne dla użytkowników. Granulat szklany jest doskonałym wypełnieniem kołder i kocyków o terapeutycznym zastosowaniu. 

Kołdry obciążeniowe można prać w pralce. Dzięki odpowiedniemu pikowaniu szklane drobinki utrzymują się we właściwych miejscach, nie przemieszczając się po całej kołdrze. 

Niekiedy można spotkać kołderki obciążeniowe z wypełnieniem z gryki lub pestek wiśni. Odradza się je z uwagi na niemożność prania, a co za tym idzie – trudności z utrzymaniem higieny, ryzyko gromadzenia zanieczyszczeń czy pleśni.

Odbiór bodźców to indywidualna kwestia każdego człowieka. Mamy inną wrażliwość na czynniki zewnętrzne. Wszyscy znamy osoby, którym jest za zimno, podczas gdy dla innych temperatura jest odpowiednia. Albo odwrotnie: kąpiel, którą uważamy za przyjemnie ciepłą, inni nazywają wrzątkiem. Jednym przeszkadzają hałasy, których inni wcale nie słyszą. Chyba każdy miał kiedyś na sobie sweter, który „gryzł” i drażnił, chociaż zdaniem innych był całkiem milutki. W czasie upału wielu z nas, pomimo gorąca, sięga po kołdrę, bo bez przykrycia czujemy dyskomfort. To właśnie efekt działania naszych zmysłów. 

Kołdry sensoryczne dla dzieci wpływają na kinestezję i propriocepcję. Receptory czucia odpowiedzialne za zmysł dotyku znajdują się w skórze oraz tkance podskórnej. Natomiast receptory czucia głębokiego mieszczą się we włókienkach mięśni, ścięgien, więzadeł, a nawet w torebkach stawowych. Kinestezja to zmysłowe odbieranie i odczytywanie informacji o położeniu i ruchu części ciała, a także o lokalizacji obiektów względem ciała.

Może zdarzyć się, że z różnych względów, np. z powodu chorób, podrażnień, zaburzeń organicznych, psychicznych czy metabolicznych, wrażliwość na bodźce ulega zwiększeniu lub zmniejszeniu. Kuleczki granulatu szklanego znajdujące się w kołdrach obciążeniowych powodują odpowiedni nacisk na ciało. Mogą pobudzać czucie głębokie. 

DPS, czyli deep pressure stimulation to stymulacja czucia głębokiego od dawna wykorzystywana w terapii. Kołdra obciążeniowa to bardzo korzystna namiastka podobnej terapii. Odpowiednia stymulacja układu przywspółczulnego zapewnia odpoczynek organizmowi i umysłowi. 

Kołdry obciążeniowej dla dzieci używa się bezpośrednio na ciało w ciepłe noce. W zimniejsze  – można ją kłaść na zwykłej kołderce czy kocu. Niekiedy zaleca się, aby kołdry obciążeniowe stosować tylko przez część nocy. Dlatego każde użycie należy omawiać z terapeutą i obserwować wpływ kołdry na dziecko. 

Odpowiednio stymulowany układ nerwowy doświadcza wyrównania poziomów neuroprzekaźników. To sprzyja regulacji percepcji sensorycznej. To dlatego po zastosowaniu kołdry obciążeniowej zauważalna jest poprawa nastroju, lepszy sen, zwiększona koncentracja, zmniejszone dolegliwości bólowe i inne korzyści.

Jak w przypadku wielu terapii – nie dowiemy się, dopóki nie spróbujemy. Jednak większość opinii wskazuje, że kołdry obciążeniowe mogą być cennym nabytkiem. I nie chodzi o cenę (która wynosi zwykle kilkaset złotych), lecz o wpływ kołderki sensorycznej na dziecko. 

– Kołdra obciążeniowa znana jest głównie z tego, że stanowi element terapii integracji sensorycznej – zwraca uwagę Aleksandra, doradca klienta i specjalista w marce Gravity, specjalizującej się w tworzeniu kołderek obciążeniowych. – Kołdra głównie zalecana jest u dzieci do stymulacji układu proprioceptywnego, czyli czucia głębokiego, jednak mogą z niej korzystać również dorośli. Warto skorzystać z takiej formy „pomocy”, ponieważ niesie ona  za sobą wiele zalet – dodaje ekspertka.

Lista korzyści jest długa. Kołdra sensoryczna: 

• Pomaga przy zaburzeniach snu (problemy z zasypianiem, bezsennością) – pozytywnie wpływa na jakość snu, pozwala się lepiej wysypiać.
• Łagodzi stres, zmniejsza niepokój (pozwala lepiej kontrolować i redukować opisane problemy).
• Działa relaksująco.
• Pozwala ciału się zregenerować, odprężyć.
• Działa wyciszająco.
• Poprawia nastrój.
• Łagodzi ból.
• Przeciwdziała nadmiernej stymulacji i nadaktywności, dzięki większej równowadze w ciągu dnia.
• Poprawia koncentrację oraz skupienie.
• Zwiększa poczucie bezpieczeństwa dzięki uczuciu „otulenia”.

– Kołdra obciążeniowa łagodzi objawy depresji. Jest to jednak bardzo szeroki temat i tu warto ostrożnie do tego podejść, ponieważ u każdej osoby depresja objawia się inaczej. Ponad wszelką jednak wątpliwość wiadomo, że obciążenie pomaga łagodzić problemy, takie jak: niepokój, bezsenność, uczucie zmęczenia, napięcie. Pomaga łagodzić, ale nie leczy! – podkreśla doradczyni Gravity.

Kołderkę obciążeniową należy kupić po konsultacji ze specjalistą. Musi być dobrana indywidualnie do wagi i wzrostu użytkownika. 

– Kołdra sensoryczna zalecana jest u osób zmagających się z ADD i ADHD (ADD = zespół deficytu uwagi, ADHD = zespół nadpobudliwości psychoruchowej z deficytem uwagi – przyp. red.), zespołem Downa, zespołem Aspergera, zespołem stresu pourazowego, nerwicą, autyzmem, symptomami alzheimera i parkinsona, demencją, zespołem niespokojnych nóg – wymienia doradczyni Gravity. 

Może być także wsparciem dla dzieci, które korzystają z terapii integracji sensorycznej.

Wiele zależy od przyczyn bezsenności. Dotychczas prowadzone badania wprawdzie jednoznacznie nie potwierdzają, ale i nie zaprzeczają, by kołdra sensoryczna miała korzystny wpływ na sen. Subiektywnie wielu użytkowników chwali sobie takie rozwiązanie. 

Dlatego przed zakupem kołdry warto sprawdzić, czy nasz maluch lub my sami śpimy lepiej z kołderką obciążeniową. Nawet jeśli to tylko efekt placebo, ale działa, to znak, że warto w to zainwestować. 

Dzięki swojej wadze (w zależności od masy użytkownika, spotkamy w sprzedaży kołdry ważące od 1 do 13 kg) kołdra obciążeniowa delikatnie uciska ciało. Tak, jak niemowlęta czują się dobrze, gdy są mocno otulone, zawinięte jak małe „tortille”, tak też starsze dzieci relaksują się przy dobrym otuleniu. 

Kołdra obciążeniowa sprzyja relaksacji, wyciszeniu, zaśnięciu. Pamiętajmy jednak, że nie jest lekiem na bezsenność, ale środkiem wspomagającym. Możemy porównać kołdrę sensoryczną z suplementem, a nie lekiem.

Optymalna waga kołdry obciążeniowej to ok. 5–10 proc. wagi dziecka. Zalecany wymiar to ok. 20 cm więcej niż wynosi wzrost dziecka. Dziecko powinno korzystać z kołdry obciążeniowej pod nadzorem rodzica. To, jak dobrać kołdrę obciążeniową dla dziecka, podpowie terapeuta, który również może wskazać, jak jej używać. 

Pamiętajmy też o przeciwwskazaniach, wśród których wymienia się m.in. wiek dziecka poniżej 3 lat, wagę mniejszą niż 20 kg, klaustrofobię, skoliozę lub inne wady kośćca, wrodzoną łamliwość kości, astmę oskrzelową, bezdech senny, choroby płuc, choroby serca i układu krążenia, padaczkę, choroby skóry.