Keto dieta dla dzieci – czy można ją stosować?

Dieta ketogeniczna (ketogenna) to sposób żywienia, w którym do minimum ogranicza się węglowodany w diecie. Węglowodany znajdziesz przede wszystkim w produktach zbożowych, warzywach korzeniowych, owocach czy słodyczach. 

W przypadku dzieci ilość węglowodanów uwzględniania zazwyczaj w diecie ketogenicznej wynosi od 10–15 g na dobę. To bardzo mało! A ile dokładnie? Tyle, ile znajduje się w:

• połowie banana, 
• 20 gramach makaronu,
• bardzo małej kromce chleba, 
• 4 landrynkach.

W tradycyjnej diecie, już zjadając śniadanie, znacząco przekraczasz taką ilość. W keto diecie ilość białka utrzymuje się na podobnym poziomie, co w zwyczajowym sposobie żywienia. Skoro ilość węglowodanów jest minimalna, to czymś trzeba je zastąpić? Czym? Zwiększoną ilością tłuszczu, który stanowi pozostałą część diety. Dieta ketogeniczna oznacza większe spożycie:

• mięsa,
• jajek,
• awokado,
• pestek i orzechów,
• olei roślinnych.

Tak skonstruowany jadłospis sprawia, że organizm dziecka przestawia się z glukozy na alternatywne źródła energii, którymi są kwasy tłuszczowe. Jednak przy tak małej ilości węglowodanów kwasy tłuszczowe ulegają niepełnemu spaleniu, w wyniku czego powstają ketony. Odpowiednie stężenie ketonów we krwi prowadzi do ketozy, czyli docelowego stanu metabolicznego, w jakim na diecie ketogenicznej ma znajdować się organizm dziecka.

Choć dietę ketogeniczną po raz pierwszy zastosowano już ponad 100 lat temu, to dopiero teraz, w ciągu ostatnich kilku lat, zyskała na popularności jako dieta odchudzająca.

Dieta ketogenna jest dietą trudną w prowadzeniu. Tak duża eliminacja produktów sprawia, że jadłospis trudniej jest zbilansować, szczególnie, jeśli zajmuje się tym osoba bez wykształcenia żywieniowego. Nie da się ukryć, że ten sposób żywienia dla wielu osób jest również bardzo ograniczający w kontekście codziennego życia. Osoby na keto diecie nie mogą zjeść tortu urodzinowego, czy pójść na lody w czasie wakacji, nie zjedzą typowego polskiego obiadu.

Dieta ketogeniczna, szczególnie u dzieci, może zaburzać relacje z jedzeniem. Najmłodsi, którzy są dopiero na etapie kształtowania swoich upodobań kulinarnych, będąc na keto diecie, co chwilę słyszą:

• nie możesz,
• tego ci nie wolno,
• to jest zabronione.

Taka sytuacja, szczególnie w dłuższym przedziale czasowym, jest dla dziecka niezwykle obciążająca psychicznie i może zwiększać ryzyko zaburzeń odżywiania w przyszłości.

Z tego powodu nigdy nie wprowadzaj diety ketogenicznej dla dziecka wyłącznie w celu zmniejszenia masy ciała.

Tak, ale tylko w ściśle określonym przypadku. Jest nim padaczka, która poprzez liczbę ataków znacząco ogranicza jakość życia dziecka. W leczeniu padaczki zazwyczaj najpierw wprowadza się leczenie farmakologiczne. Jednak u dużego procenta małych pacjentów leki okazują się nieskuteczne. 

W takiej sytuacji rozważa się próbę łagodzenia objawów za pomocą keto diety dla dzieci. Takie rozwiązanie może uchronić dziecko przed interwencją chirurgiczną. Jednak to rodzice w porozumieniu z lekarzem wybierają najlepsze rozwiązanie. Trzeba zawsze rozważyć aspekty praktyczne stosowania innych niż farmakologia metod leczenia. 

Dieta ketogeniczna wiąże się z dużym i ciągłym zaangażowaniem rodziców, ale też z większym ryzykiem niepowodzenia. Dzieci funkcjonują przecież w środowisku szkolnym i przedszkolnym, a skoro już pół banana zaburza stan ketozy, to dieta może się okazać nieskuteczna. Dziecku trudno jest bowiem utrzymać tak wysoki poziom samokontroli.

Dieta ketogeniczna dla dziecka jest bezpieczna tylko wtedy, gdy jest prowadzona pod opieką specjalistów – lekarza i dietetyka doświadczonego w jej bilansowaniu. Dietetycy mają do dyspozycji zaawansowane programy do bilansowania diety oraz specjalistyczne preparaty wspomagające układanie diety keto. Pamiętaj jednak, by wybrać dietetyka, który specjalizuje się w diecie keto. Najczęściej są to dietetycy pracujący w szpitalu, na dziecięcym oddziale neurologicznym.

Dobry dietetyk nie tylko ułoży dietę keto dla dziecka z padaczką, ale też wyedukuje rodziców i nauczy ich, na co zwracać szczególną uwagę. Edukacją najczęściej objęci są nie tylko rodzice, ale też inne osoby z otoczenia dziecka, np. nauczyciele, dziadkowie. Dodatkową rolą specjalisty jest opracowanie planu suplementacji. Produkty, które są źródłem węglowodanów, są także źródłem składników mineralnych, witamin z grupy B czy błonnika pokarmowego. Wykluczając węglowodany, niektóre składniki odżywcze trzeba uzupełnić z suplementacją.

Dietę ketogeniczną warto wprowadzić dziecku tylko po wyraźnej rekomendacji lekarza i tylko wtedy, gdy prowadzenie diety odbywa się pod kontrolą dietetyka. Nigdy nie rozpoczynaj diety keto dla dziecka jedynie na podstawie szczątkowych informacji z Internetu.

Taka „amatorska” dieta ketogeniczna może być bardzo szkodliwa dla dziecka, doprowadzić do niedoborów pokarmowych, a nawet śpiączki. Dzieci z padaczką lekooporną mogą czerpać korzyści z diety ketogenicznej, ale tylko pod specjalistyczną kontrolą.