Jak rozpoznać jęczmień u dziecka?

Jęczmień to ropne zapalenie gruczołów łojowych powieki oka. Najczęściej wywoływane jest przez gronkowca złocistego i gronkowca skórnego. Wyróżnia się dwa rodzaje jęczmienia: zewnętrzny oraz wewnętrzny. Ten pierwszy ma postać pojedynczej zmiany na oku. Związany jest z zapaleniem gruczołów łojowych Zeissa lub potowych Molla uchodzących do mieszków rzęs. Jęczmień wewnętrzny zlokalizowany jest pod powieką. Związany jest z zapaleniem gruczołów łojowych Meiboma, które znajdują się we wnętrzu tarczki powieki. Może mieć postać mnogą. Jęczmień może nawracać – przewlekła postać jęczmienia zwana jest gradówką. 

Ropny czop jest bolesny i swędzi. Z czasem pęka, ze środka wydostaje się wówczas wydzielina. Nigdy nie należy samodzielnie mechanicznie pozbywać się kłopotliwej grudki. Dlatego należy pilnować dziecka, by nie rozdrapało, nie naruszyło jęczmienia.

Ryzyko powstania jęczmienia jest większe, gdy dziecko brudnymi dłońmi trze oko, doprowadzając do mikrourazów powieki. Co ważne, to niejedyna sytuacja, która może doprowadzić do rozwinięcia się zmiany. 

– Jęczmień może powstawać w wyniku potarcia oka, łzawo-ropnej alergii, z powodu których dochodzi do zaczopowania gruczołu. Przyczyną może być także nieprawidłowa higiena przy zakładaniu soczewek kontaktowych, kontakt z dymem czy chemikaliami – wylicza dr Bartosz Pawlikowski, dermatolog i pediatra. 

Niektóre dzieci częściej cierpią z powodu ropnych grudek na powiece. Nie jest do końca wyjaśnione, skąd bierze się ta skłonność, jednak podejrzewa się, że przebywanie w pomieszczeniach, w których pali się papierosy, a także niska odporność zwiększają ryzyko powstawania jęczmienia.

– Jęczmień u dziecka nie jest trudno rozpoznać. To coś, co wygląda jak pryszcz na powiece. Powieka może być zaczerwieniona, bolesna i nadmiernie ciepła – tłumaczy dr Pawlikowski.

Objawem jęczmienia, który łatwo zauważyć, jest miejscowa opuchlizna tuż przy linii rzęs, zarówno na górnej, jak i dolnej powiece. Guzek najczęściej jest napięty i bolesny, zupełnie, jak w sytuacji, kiedy powstaje ropny wyprysk na skórze. Z czasem zgrubienie zakończone jest białym lub żółtym czubkiem.

Dodatkowym objawem jęczmienia u dziecka jest nadwrażliwość na światło oraz łzawienie oka. 

Pierwszej pomocy w przypadku pojawienia się jęczmienia u dziecka możemy udzielić sami. Nieprzyjemne objawy łagodzą domowe sposoby: ciepłe okłady oraz delikatne masaże. Należy pamiętać, że zmian na oku można dotykać jedynie jałowym materiałem, czyli np. przez gazik. W masowaniu i okładach sprawdza się ciepła łyżeczka, obrączka, ugotowane na twardo jajko, butelka z ciepłą wodą.

Gdy po jakimś czasie grudka pęknie i z jej wnętrza wydostanie się ropna wydzielina, należy zachować szczególną higienę. Nigdy nie należy samemu wyciskać guzka. W aptekach można kupić maści, które łagodzą świąd, ból i obrzęk. Trzeba obserwować zmiany na oku. Jęczmień goi się samoistnie. 

– Jeśli w ciągu 5–7 dni stan zapalny nie ustępuje pod wpływem ciepłych okładów, które ułatwiają opróżnienie zaczopowanego gruczołu (chodzi o masaż i ciepło, a nie o materiał), należy zgłosić się do lekarza. W przeciwnym razie może dojść do ropnego zapalenia spojówek i kłopotów ze wzrokiem – ostrzega dr Bartosz Pawlikowski.

Przewlekła postać jęczmienia to gradówka. W jej przypadku niestety konieczna jest interwencja chirurgiczna. Innymi konsekwencjami zaniedbania jęczmienia u dziecka są: zakrzepowe zapalenie zatoki jamistej, zapalenie ropni wewnątrzczaszkowych oraz zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych. Choroby te mogą zagrażać zdrowiu i życiu dziecka.

Natychmiastowej interwencji wymaga sytuacja, w której dziecko cierpi na silny ból, opuchlizna rozrasta się na całe oko, występuje gorączka, ból głowy oraz zaburzenia widzenia.

Gojenie się jęczmienia nie powinno trwać dłużej niż 7 dni. Zazwyczaj zmiany ustępują po 4–5 dniach. Leczenie nie musi wiązać się z antybiotykoterapią, ale niekiedy lekarz może o niej zdecydować, jeśli domowe sposoby na jęczmień nie zadziałały. Przepisuje wówczas maści z antybiotykiem. 

Rodzice często zastanawiają się, czy z jęczmieniem można wychodzić na dwór. Jeśli dziecko czuje się dobrze, nie występują niepokojące objawy, nie ma przeciwwskazań, by wyjść na powietrze. Należy tylko ochronić oko jałowym opatrunkiem. 

Jęczmień jest zaraźliwy. Bakterie, które go wywołują, znajdują się w wydzielinie guzka i mogą być również na śluzówce dziecka, dlatego powinniśmy unikać współdzielenia z nim poduszki czy ręcznika i wyjątkowo dbać o higienę.