Dłubanie w nosie – jak reagować i jak oduczyć dziecko?

Jak tu nie wyjąć czegoś, co przeszkadza w nosie i co utrudnia oddychanie? Przecież najprościej włożyć do nosa palec i wyciągnąć intruza! Dla dziecka jest to zachowanie zupełnie naturalne. Tymczasem otoczenie, a szczególnie osoby dorosłe, patrzą na to z obrzydzeniem. Tym większym, że najczęściej maluch prezentuje swoje znalezisko i – co gorsza – wkłada je do buzi… 

Gdy dziecko w wieku przedszkolnym dłubie w nosie, uszach czy pępku, może to być oznaką wzmożonego zainteresowania własnym ciałem, które pojawia się właśnie w tym okresie. Dziecko nie zawsze szuka wydzielin, ale gdy już je znajdzie, jest nimi zafascynowane. Zdarza się nawet, że przedszkolaki pokazują sobie nawzajem „znaleziska” i je porównują.

Może ono świadczyć zarówno o zwykłej ciekawości czy chęci zabicia czasu, jak i stać się nawykiem pomagającym rozładować napięcia emocjonalne – obserwuje się to u maluchów około trzeciego roku życia. U starszych dzieci repertuar zachowań będących reakcją na stres może się „wzbogacić” o tiki nerwowe czy obgryzanie paznokci. 

W wielu wypadkach przyczyną dłubania w nosie są dolegliwości chorobowe, takie jak zapalenie zatok, krzywa przegroda nosowa czy polipy. Czasem dziecko dłubie w nosie, bo czuje tam swędzenie. Bywa to związane z alergią, ale także z podrażnieniami wywołanymi samym dłubaniem. Wtedy w wydzielinie pojawia się krew, bowiem jama nosa jest mocno unaczyniona, a naczynia krwionośne są delikatne. W skrajnych przypadkach w nosie pojawiają się zranienia, czyli tzw. przeczosy, które nie tylko są bolesne, ale także mogą stanowić wrota infekcji wirusowych czy bakteryjnych.

Z łamania zasad savoir-vivre’u przez kilkulatka nie powinno się robić tragedii, co nie oznacza, że należy zachować całkowitą obojętność. Żyjemy przecież w świecie, w którym obowiązują pewne wzorce określające zasady funkcjonowania w grupie. Lekceważenie ich i czekanie, aż pociecha „sama wyrośnie”, nie przynosi dobrego skutku. Żaden rodzic z pewnością nie chciałby usłyszeć, że ma źle wychowanego syna czy córkę. 

Pamiętając jednak, że nawyk dłubania w nosie może być reakcją na stres, nie należy dziecka surowo karcić, zawstydzać ani ośmieszać. 

Jak reagować, gdy podejrzewamy, że dziecko dłubie w nosie z powodów zdrowotnych? Jak najszybciej skonsultować się z lekarzem: alergologiem, gdy wydzieliny jest dużo i dziecko odczuwa swędzenie, lub laryngologiem, by sprawdził, czy powodem dłubania w nosie nie są polipy czy krzywa przegroda nosowa. 

Ponieważ przyczyną tworzenia się w nosie zaschniętej wydzieliny może być suche powietrze w mieszkaniu, warto – szczególnie w pomieszczeniach, w których przebywa dziecko – zainstalować nawilżacze powietrza.

Najlepszy jest prosty komunikat poparty wyjaśnieniem, dlaczego nie należy tego robić. Warto użyć zarówno argumentów społecznych, czyli wytłumaczyć, dlaczego warto przestrzegać zasad dobrego wychowania, jak i zdrowotnych. 

Jak oduczyć dziecko dłubania w nosie? Postarajmy się, aby czyszczenie nosa stało się codziennym higienicznym rytuałem. Pilnujmy, by maluch dobrze wydmuchał nos po wieczornej kąpieli, a rano oczyścił go chusteczką, a nie palcem. Najlepiej pokazać, jak sami to robimy. Przekonajmy też dziecko, by w ciągu dnia, gdy w przedszkolu poczuje silną potrzebę wyciągnięcia czegoś z nosa, zrobiło to w toalecie, używając chusteczki.