Czy dziecko jest gotowe do przedszkola?

Nie jest oczywiście tak, że każde dziecko musi chodzić do przedszkola. Moja starsza córka z powodu ciągłych chorób do przedszkola chadzała sporadycznie, za to młodsza w swojej przedszkolnej karierze opuściła zaledwie kilkanaście dni.

Trzy-, cztero- czy pięciolatki mają prawo uczęszczać do przedszkola, ale nie mają takiego przymusu. Obowiązek zaczyna się dopiero w zerówce. Sześciolatki odbywają więc obowiązkowe roczne przygotowanie, uczęszczając do publicznego lub prywatnego przedszkola albo oddziału przedszkolnego zorganizowanego w szkole podstawowej. 

O tym, czy dziecko pójdzie do przedszkola, decydują jego rodzice. Oczywiście wszystko zależy od potrzeb i możliwości dziecka, ale przebywanie w przedszkolu niewątpliwie ma kilka zalet.

Malec uczy się w nim większej samodzielności (brak wyręczającej w każdej czynności mamy czy babci), ma okazję do rozładowania energii w czasie wspólnych zabaw z rówieśnikami, nawiązuje z nimi relacje, poznaje reguły życia społecznego, rozwija swoje zdolności poznawcze i wyobraźnię, a także kształtuje swój układ odpornościowy.

Na to pytanie każda rodzina musi odpowiedzieć sobie samodzielnie. Na decyzję wpływa wiele czynników, jak choćby praca zawodowa rodziców czy pojawienie się młodszego rodzeństwa. 

Dzieci rozwijają się w różnym tempie, a i rodzice różnie podchodzą np. do kwestii samodzielnej wizyty w toalecie czy ubierania butów. Przedszkola są skłonne przyjmować do grup już dzieci 2,5-letnie, które wykazują się pewną samodzielnością. Większość maluchów jednak jest gotowych na rozpoczęcie swojej przedszkolnej przygody w wieku trzech-czterech lat.

Przed podjęciem decyzji o wysłaniu dziecka do przedszkola warto zwrócić uwagę na wyznaczniki dotyczące rozwoju fizycznego, społecznego i emocjonalnego, które pozwalają choć częściowo ocenić, czy nasze dziecko jest gotowe do przedszkola. Należą do nich:

• umiejętność samodzielnego jedzenia – i nie chodzi tu o bezbłędne posługiwanie się nożem i widelcem, ale raczej obsługę łyżki;
• kontrolowanie swoich potrzeb fizjologicznych, ich wyraźne sygnalizowanie i w miarę samodzielna obsługa w toalecie. W wielu placówkach ten punkt ma kluczowe znaczenie, z reguły z powodu małej ilości personelu;
• umiejętność wyrażania swoich potrzeb w sposób zrozumiały dla otoczenia. Oczywiście, tempo rozwoju mowy u każdego dziecka jest inne, chodzi o wyraźne poinformowanie, np. o pragnieniu czy bólu brzucha;
• gotowość do rozłąki z rodzicami – myślę, że tu kluczową rolę odgrywają nie tylko rodzice, ale i inne dzieci. Płacz przy rozstaniu z mamą jest zaraźliwy, jeśli jednak mija po kilku dniach, jest normalną reakcją na stresującą sytuację;
• umiejętność nawiązywania relacji z innymi dziećmi – każde dziecko jest inne, ale każda pokojowa, choćby najmniejsza próba kontaktu z rówieśnikami dobrze rokuje;
• umiejętność skoncentrowania się na jakimś zajęciu.

Dziecko, które dysponuje wymienionymi wyżej umiejętnościami, jest gotowe na pójście do przedszkola. Jeśli mimo to mamy jakieś wątpliwości, zawsze możemy zasięgnąć opinii specjalistów, np. w poradni psychologiczno-pedagogicznej, którzy udzielą jednoznacznej odpowiedzi na pytanie, czy dziecko może iść do przedszkola.

Przedłużający się lęk separacyjny, płacz przy rozstaniu z rodzicami, który nie mija po kilku tygodniach, nocne moczenie, to jednoznaczne oznaki tego, że nasze dziecko nie jest gotowe na pójście do przedszkola. Czasem wystarczy odczekać kilka tygodni, czasem lepszym wyjściem jest niania albo przebywanie w małej grupie dzieci pod opieką jednej z mam. Czasem trzeba poszukać po prostu innego przedszkola, mniejszego, bardziej kameralnego. Nie warto narażać wrażliwego dziecka na silny stres. 

Gotowość przedszkolna zazwyczaj rozwija się sama z siebie, co nie oznacza, że my, rodzice, nie możemy trochę nad nią popracować, zapewniając dziecku kontakt z rówieśnikami na placu zabaw, treningach, dodatkowych zajęciach, ćwicząc samodzielność dziecka (choć to zakładanie butów tak długo trwa) czy zostawiając je pod opieką innych osób.