Choroba spowodowana leczeniem? Wszystko, co musisz wiedzieć o alergii polekowej

Warto wiedzieć, że alergia polekowa może wystąpić nawet w przypadku zażywania leków znanych i dotąd tolerowanych. Co ważne, nie ma znaczenia, czy przyjmujemy lek w postaci tabletek, zastrzyków czy maści. Alergię wywołują substancje czynne zawarte w lekarstwie lub substancje pomocnicze. Skład leku zawarty jest w ulotce.

Leki, które najczęściej wywołują alergię polekową, to antybiotyki, w tym przede wszystkim penicylina. Może wynikać to z faktu częstego przyjmowania leków z tej grupy, a także z diety. Spożywanie mięsa zwierząt, które karmione były antybiotykami, zwiększa ryzyko wystąpienia alergii polekowej.

Przyczyn wystąpienia alergii polekowej może być wiele. Podczas diagnozy trudno jest ocenić, co spowodowało pojawienie się uczulenia. Wśród najczęstszych przyczyn alergii polekowej wymienia się uwarunkowania genetyczne, aktualny stan zdrowia, częstotliwość przyjmowania leków z danej grupy, inne choroby (częściej na leki uczulają się osoby z chorobami przewlekłymi), a nawet płeć i wiek (alergia polekowa najczęściej dotyczy dorosłych kobiet).

Alergię polekową wywołują niektóre leki przeciwbólowe i przeciwzapalne, zagrożenie alergią polekową dotyczy również niektórych leków przeciwpadaczkowych, środków kontrastowych stosowanych w czasie badań radiologicznych, a także leków stosowanych do znieczuleń ogólnych i szczepionek.

Nie wszystkie objawy niepożądane po zażyciu leku będą wskazywały na alergię. Poza standardowymi skutkami ubocznymi mogą wystąpić symptomy nadwrażliwości na lek. Nadwrażliwość ta nie musi być uczuleniem. Aby stwierdzić, czy nadwrażliwa reakcja jest alergią, sprawdza się, czy w reakcję zaangażowany jest układ odpornościowy. Jeśli tak, we krwi znajdują się przeciwciała IgE, IgG, IgM, mamy wówczas do czynienia z alergią.

Wysypka alergiczna

Najczęstszym objawem alergii polekowej są zmiany skórne w postaci osutków polekowych, zwane również odropodobnymi. Nazwa ta sugeruje wygląd zmian – alergia polekowa może wyglądać jak wysypka w czasie odry. Zmiany skórne w alergii polekowej mogą mieć również charakter krwotoczny i pęcherzowy. Uczulenie na leki może przypominać objawy chorób zakaźnych, ale także pokrzywkę czy rumień.

Reakcja skórna w alergii polekowej występuje po kilku dniach po zażyciu pierwszej dawki leku lub po kilku do kilkunastu godzin po kolejnej dawce w trakcie leczenia. Co ważne, reakcje alergiczne powinny ustąpić po zakończeniu kuracji danym lekiem.

Obrzęki – niebezpieczny objaw alergii

Rzadkim objawem alergii polekowej są obrzęki. Jeśli występują, dotyczą twarzy, najczęściej ust i oczu, ale również gardła i języka, co stanowi poważne niebezpieczeństwo – chory może mieć kłopot z oddychaniem. W takiej sytuacji należy natychmiast wezwać pomoc.

Objawy bólowe w alergii

Dodatkowe objawy alergii polekowej to gorączka, bóle mięśni i stawów, duszności, powiększone węzły chłonne oraz wymioty, mdłości i biegunka. Najpoważniejszymi powikłaniami alergii polekowej są reakcje anafilaktyczne, czyli wstrząsy, które mogą doprowadzić do utraty przytomności, a nawet śmierci. Takie sytuacje zdarzają się jednak wyjątkowo rzadko.

Jeśli w okresie przyjmowania leku wystąpią objawy alergii polekowej, takie jak: zmiany skórne, duszności, gorączką, biegunka, wymioty, obrzęki, należy bezzwłocznie wezwać pomoc medyczną lub udać się z chorym na SOR. Nie ma znaczenia, czy pacjent przyjmował dawniej dany lek, czy nie. Objawy alergii polekowej mogą pojawić się, nawet jeśli dotąd nie reagowaliśmy alergicznie.

Sama diagnoza wystąpienia alergii polekowej jest procesem złożonym i trudnym. Gdy pojawia się podejrzenie nadwrażliwości na leki, lekarz przeprowadza szczegółowy wywiad z pacjentem oraz analizuje przebieg reakcji alergicznej. Jeśli badanie wykaże, że reakcja nadwrażliwości jest możliwa, lekarz może zlecić wykonanie testów skórnych lub test prowokacji lekiem. Alergię polekową stwierdza się u 5-10 proc. badanych. Nadwrażliwość na leki dotyczy 15 proc. pacjentów.

Leczenie alergii polekowej jest tylko objawowe. Można interweniować tylko podczas występowania objawów, natomiast nie ma sposobu na pozbycie się alergii polekowej. Lekarz ma obowiązek zaopatrzyć pacjenta w pisemną informację o tym, na co pacjent jest uczulony, by w razie leczenia szpitalnego chory mógł poinformować o alergii. Zdarza się, że pacjenci noszą bransoletki z informacją o uczuleniu na wypadek nagłej hospitalizacji.

Uczulony powinien konsekwentnie unikać leków, na które ma alergię, oraz leków o podobnej budowie, by nie wywołać reakcji krzyżowej. W leczeniu objawów zaleca się leki przeciwhistaminowe, glikokortykosteroidy, a nawet strzykawkę z adrenaliną na wypadek wstrząsu anafilaktycznego. Zalecenia zależą od tego, jak silna jest alergia.

Nawet jeśli objawy alergii polekowej nie są zbyt dokuczliwe, nie należy ich bagatelizować. Alergia polekowa może się nasilać z każdą kolejną dawką leku, zatem z pewnością błędem jest czekanie, aż objawy same miną.

Objawy występowania alergii polekowej powinny ustąpić po zakończeniu kuracji, jednak niektóre z nich, zwłaszcza związane ze zmianami skórnymi, mogą utrzymywać się dłużej. Niestety nie ma możliwości, by raz na zawsze pozbyć się alergii na dany lek.