USG bioderek niemowlaka – kiedy i po co je robić?

Dysplazja stawów biodrowych jest jedną z najczęstszych wad układu ruchu u najmłodszych dzieci. Wynika ona z dysproporcji głowy kości udowej oraz panewki stawu biodrowego. Dotyka około 4 proc. populacji, częściej dziewczynek.

U noworodków niedojrzałość stawów może występować fizjologicznie, jednak w przypadku stwierdzenia niepokojących objawów lub czynników ryzyka wystąpienia dysplazji stawów biodrowych (np. nieprawidłowości u rodziców) dziecko kierowane jest na badanie USG. 

Preluksacją, czyli badaniem USG stawów biodrowych zajmują się głównie lekarze ortopedzi. Najczęściej badają oni kończyny dolne dziecka, sprawdzając m.in. ich ruchomość oraz wykonując USG obu stawów biodrowych. Badanie jest bezbolesne dla dziecka i trwa kilka-kilkanaście minut. 

Po wykonaniu badania USG ortopeda określa wynik zgodnie ze skalą Grafa:

• IA i IB – biodro prawidłowe,
• IIA – biodro fizjologiczne niedojrzałe,
• IIB i IIC – biodro dysplastyczne,
• IID – biodro niestabilne,
• III i IV – biodro podwichnięte i zwichnięte. 

W zależności od wyniku USG wdrażane jest odpowiednie postępowanie. W wyższych typach dysplazji konieczne jest stosowanie leczenia odwodzącego, np. za pomocą szyn lub szelek.

USG bioderek umożliwia wykrycie dysplazji stawów biodrowych i wdrożenie odpowiedniego postępowania, aby móc uniknąć powikłań w kolejnych miesiącach rozwoju dziecka. Niewykryta dysplazja może wymagać leczenia operacyjnego. 

USG bioderek wykonuje się dzieciom, które urodziły się w położeniu miednicowym, są one bowiem bardziej narażone na wystąpienie dysplazji. USG jest rekomendowane także noworodkom, których rodzice w dzieciństwie zmagali się z problemem dysplazji stawów biodrowych. Uważa się, że za wystąpienie schorzenia mogą być odpowiedzialne m.in. czynniki genetyczne. Na wystąpienie dysplazji bardziej są też narażone dzieci z dużą masą urodzeniową lub te, u których w okresie płodowym wystąpiło małowodzie.

Im dziecko jest mniejsze, tym więcej odruchów fizjologicznych dla okresu noworodkowego wykazuje. Fizjologicznie niedojrzałość stawów biodrowych może utrzymywać się do trzeciego-czwartego tygodnia życia dziecka. Pierwsze badanie bioderek wykonuje po porodzie lekarz neonatolog lub pediatra. Ocenia, czy w badaniu klinicznym nie ma odchyleń sugerujących konieczność szybszego wykonania USG. Sprawdza m.in. odruch Barlowa i Ortolaniego. 

Jeśli w badaniu wszystko jest w porządku, ale obecne są czynniki ryzyka dysplazji, lekarz kieruje dziecko na USG bioderek. Specjaliści zalecają, aby badanie to było wykonane około szóstego-ósmego tygodnia życia dziecka. Jeśli w badaniu klinicznym widoczne są nieprawidłowości, nie należy zwlekać i zgłosić się do ortopedy lub przychodni wykonującej USG bioderek wkrótce po wyjściu ze szpitala. 

Trzeba jednak pamiętać, że do około czwartego tygodnia mogą wystąpić fizjologiczne zmiany, które ustąpią samoistnie. W takiej sytuacji badanie USG powtarza się po czasie, aby sprawdzić, czy zmiany cofnęły się i czy konieczne jest leczenie.

USG bioderek można wykonać w ortopedycznej (preluksacyjnej) poradni przyszpitalnej lub w gabinecie lekarza ortopedy. Z uwagi na precyzyjny okres, w którym należy wykonać USG bioderek u niemowlęcia, należy poszukać przychodni umożliwiającej zrobienie badania w odpowiednim terminie.

Badanie ultrasonograficzne bioderek można wykonać zarówno odpłatnie w gabinecie prywatnym, jak i refundowane przez NFZ. Aby wykonać badanie opłacone przez NFZ, potrzebne jest skierowanie na USG bioderek od pediatry lub lekarza rodzinnego. Jeśli rodzice zdecydują się skorzystać z prywatnego gabinetu, muszą przygotować się na koszt w granicach 100-250 zł. Cena badania i konsultacji różni się od rejonu Polski i miasta. 

Co ciekawe, w niektórych miastach dostępne są programy badań profilaktycznych dla niemowląt, które zawierają m.in. USG bioderek. Warto sprawdzić informacje na ten temat na stronach danego urzędu miasta.