Siatka centylowa – czym jest i jakie jest jej zastosowanie?

Siatka centylowa jest narzędziem, które pozwala w zaciszu własnego domu kontrolować rozwój fizyczny dziecka, a konkretnie jego wagę i wzrost. Jak używać siatki centylowej? Co można wywnioskować na podstawie wyników? Czy siatka centylowa jest skuteczna? Dowiedz się więcej.

Centyl – co to takiego?

Centyl to jednostka statystyczna, która służy do pomiaru konkretnego wyniku względem zestawu innych wyników. Centyl, zwany również percentylem pozwala określić, jaki procent wyników jest wyższy bądź niższy od uzyskanego w trakcie pomiaru.

Siatka centylowa – czym jest i co określa

Siatka centylowa jest narzędziem graficznym, które pozwala w prosty sposób zweryfikować, czy osiągnięty wynik jednostkowy jest większy lub mniejszy względem danej cechy populacji, która była poddana wcześniejszym obliczeniom. W przypadku niemowląt i dzieci siatka centylowa przedstawia wykres, na którym wyróżnia się centyle powiązane z określonymi parametrami: wagą i wzrostem dzieci w różnym wieku. Wyróżnia się siatki centylowe przeznaczone do pomiaru dla dziewczynek i oddzielne dla chłopców. Można z nich korzystać bezpłatnie w internecie.

Siatka centylowa – jak dokonać pomiaru

Aby otrzymać wynik, konieczne jest podanie takich wartości jak płeć dziecka, waga, wzrost i wiek. Na tej podstawie powstanie siatka centylowa z indywidualnym wynikiem, który dotyczy badanego dziecka. Będzie on zaznaczony punktem na liniach na wykresie.

Do dokonania pomiaru na siatce centylowej, konieczna jest znajomość aktualnej wagi i wzrostu dziecka. Jak je zweryfikować? Wagę określa się, ważąc niemowlaka na specjalnej wadze, którą można kupić lub może zrobić to lekarz podczas wizyty kontrolnej w gabinecie. Starsze dzieci waży się na wadze tradycyjnej.

Wzrost. W przypadku niemowlęcia mówi się o jego długości, a nie wzroście. Można ją liczyć w trzech etapach. Najpierw należy przyłożyć metr od główki do bioder, później od bioder do kolan, i na końcu od kolan do stóp. Taki sposób pomiaru długości jest polecany z tego względu, że noworodki nie prostują nóżek samodzielnie. U dzieci starszych sprawa pomiaru wzrostu jest zdecydowanie prostsza. Wystarczy, że stanie ono wyprostowane, ze złączonymi stopami i kolanami przy prostej ścianie, by można było przyłożyć centymetr i odczytać wartość.

Siatka centylowa – jak czytać

Siatka centylowa pokazuje średnią wartość dla danego parametru, a także górną i dolną normę. Dzięki temu rodzic może odczytać, czy wartość aktualnej wagi lub wzrostu dziecka w danym wieku jest właściwa, zbyt niska lub wyższa niż przeciętna. Jeśli zaznaczone miejsce znajduje się poniżej 3 lub powyżej 97 centyla, konieczna jest konsultacja ze specjalistą.

Przykład: jeśli punkt na siatce jest zlokalizowany na 80 centylu, oznacza to, że dziecko waży więcej, niż 80 proc. rówieśników i mniej niż 20 proc. maluchów, biorąc pod uwagę wiek, płeć i wzrost.

Siatka centylowa – częstotliwość pomiarów

Tak naprawdę częstotliwość pomiarów jest kwestią indywidualną, natomiast nie zaleca się robić ich w zbyt krótkich odstępach czasu. Dlaczego? Z bardzo prostego powodu. Otóż częste pomiary nie prezentują wyraźnych różnic. Może to powodować niepotrzebny strach rodziców, że dziecko rozwija się nieprawidłowo. Częstsze pomiary mają zastosowanie jedynie w momencie karmienia piersią. Wyniki przedstawione na siatce pozwalają ocenić, czy dziecko jest właściwie karmione.

W razie jakichkolwiek wątpliwości warto skonsultować częstotliwość pomiarów na siatce centylowej z pediatrą lub położną. Zazwyczaj zalecenia są takie, by tuż po urodzeniu dokonywać pomiarów częściej, a po kilku tygodniach ograniczyć się do wykonywania ich raz na 2-3 tygodnie. Warto zapisywać wyniki w notesie, by móc porównać skalę rozwoju na tle kolejnych miesięcy i mieć świadomość, na jakim etapie rozwoju jest dziecko.