Niska temperatura u dziecka – o czym świadczy?

Mówi się, że prawidłowa temperatura ludzkiego organizmu wynosi 36,6 stopni Celsjusza, ale to duże uproszczenie. Z medycznego punktu widzenia ciepłota ciała może się wahać pomiędzy 36,3 a 37,7 stopni, ponieważ podlega cyklowi okołodobowemu. Temperatura organizmu w ciągu dnia wzrasta, dając najwyższy wynik pomiaru około godziny 18.00. Po tym czasie zaczyna spadać, co zmienia się dopiero po 2.00 w nocy.  

Dlatego, kiedy zauważamy obniżoną temperaturę u dziecka późną nocą lub wczesnym rankiem, najpewniej nie ma obaw do niepokoju. Zasadniczo temperatura 36 u dziecka nie świadczy o żadnym zagrożeniu. Inaczej jest, gdy stwierdzamy 35 stopni u dziecka. Tak niska temperatura ciała oznacza hipotermię. Jest to bardzo poważny stan, który wymaga pilnej pomocy lekarskiej. 

Warto zapamiętać to rozróżnienie:  

• Prawidłowa temperatura ciała 36,3 – 37,7 stopni Celsjusza. 
• Dopuszczalne obniżenie temperatury ciała dziecka 36,0 – 36,3 stopni Celsjusza.
• Zbyt niska temperatura ciała dziecka <36,0 stopni Celsjusza. 
• Hipotermia, czyli niebezpiecznie niska temperatura ciała u dziecka <35,0 stopni Celsjusza. 

Przyczyny obniżonej temperatury ciała

Przedszkolaki i uczniowie często wychładzają się podczas zabawy – zimą, spędzając wiele godzin na śniegu, a latem, siedząc bez przerwy w wodzie. Zdarza się, że przemarzną na deszczu wracając ze szkoły, zwłaszcza gdy nie założą czapki. Takie przypadki zwykle najpierw przynoszą obniżenie temperatury u dziecka, a następnie gorączkę, zwiastującą infekcję.  

Bywa też odwrotnie. Niska temperatura u dziecka może pojawić się dopiero po przebytej chorobie. W stanach osłabienia temperatura 36 u dziecka pozostaje w normie, o ile nie utrzymuje się przez dłuższy czas. Jeśli tak jest, trzeba sprawdzić, czy nie doszło do odwodnienia, niedożywienia albo anemii. Obniżenie temperatury u dziecka pojawia się również w przebiegu: 

• anoreksji, 
• niedoczynności tarczycy, 
• cukrzycy, 
• zaburzeń pracy wątroby, nerek, 
• schorzeń centralnego układu nerwowego.  

Pamiętajmy o jeszcze jednej możliwej przyczynie niskiej temperatury u dziecka. To działanie środków odurzających. Alkohol, dopalacze i narkotyki wpływają na cały organizm. Powodują rozszerzenie naczyń krwionośnych, co sprzyja utracie ciepła. Właśnie dlatego w stanie odurzenia stajemy się podatni na zimno, wychłodzenie i hipotermię. Działanie alkoholu i substancji psychoaktywnych niesie realne niebezpieczeństwo!  

Niska temperatura dziecka – skąd się bierze?

Proces termoregulacji w pierwszych miesiącach życia nie jest w pełni wykształcony. To dlatego niemowlęta często się pocą i łatwo wychładzają. Mają niewielką masę ciała w stosunku do dość dużej powierzchni skóry, więc ciepłota ich ciała szybko się obniża. Szczególnie, gdy są mokre. Obniżenie temperatury u niemowlaka następuje zarówno po kąpieli, jak i wtedy, gdy dziecko pozostaje zbyt długo w mokrej pieluszce. Wychłodzeniu sprzyja niska temperatura otoczenia i nieodpowiednie ubranie. To najczęstsza z przyczyn niskiej temperatury u dziecka, lecz nie jedyna.  

Czasem niska temperatura u niemowlaka jest objawem infekcji. U 20-30 proc. noworodków rozwija się zapalenie płuc, które przynosi nietypowe dolegliwości, w tym zamiast wzrostu, spadek temperatury ciała. Warto też wiedzieć, że obniżona temperatura po chorobie bakteryjnej może wskazywać na sepsę. To bardzo poważny stan. Występuje przeważnie w następstwie zakażeń paciorkowcami typu B lub pałeczkami E coli. W grupie ryzyka znajdują się m.in.: 

• niemowlęta poniżej 3. miesiąca życia,  
• dzieci z wrodzonymi zaburzeniami odporności, 
• mali pacjenci onkologiczni. 

Objawy sepsy u dzieci również są niespecyficzne. W obrazie klinicznym pojawiają się dreszcze, sztywność karku, nadmierna senność, apatyczność, wymioty. Gdy oprócz niskiej temperatury u dziecka zauważa się inne niepokojące zmiany, należy pilnie skonsultować się z pediatrą. 

Jak sobie poradzić z tym problemem? Kiedy wybrać się do lekarza?

Zanim zaczniemy martwić się zbyt niską temperaturą u dziecka, najpierw sprawdźmy, czy pomiar jest prawidłowy. Niepokojący wynik może wynikać z naszego błędu lub wad termometru. Stres i pośpiech nie są dobrym doradcą. Aby potwierdzić niską temperaturę u niemowlaka, najlepiej użyć termometru doodbytniczego. Dzieciom powyżej 2. roku życia można mierzyć temperaturę termometrem elektronicznym. Pomiar najlepiej powtórzyć po kilku minutach. Dobrze też upewnić się, czy niska temperatura u dziecka po gorączce nie wynika z podania zbyt dużej liczby leków przeciwgorączkowych. 

Jeśli okaże się, że ciepłota nie spadła poniżej 36 stopni Celsjusza, trzeba spróbować ogrzać pociechę, ciepło ją ubierając, otulając kocem i podając ciepłe płyny. Wychłodzenie często idzie w parze z odmrożeniem kończyn, dlatego zmarzniętemu dziecku należy sprawdzić ręce i nogi.  

Jeśli natomiast rzeczywiście stwierdzimy temperaturę poniżej 36 u dziecka, musimy natychmiast jechać do szpitala. Hipotermia szybko postępuje. Najpierw pojawiają się dreszcze, drżenie mięśni, zaburzenia mowy, dezorientacja, potem dochodzi do zaburzenia pracy serca i układu oddechowego. 35 stopni u dziecka to stan wymagający hospitalizacji, dlatego nie można zwlekać ani chwili. Zwłaszcza, gdy niepokojące objawy dotyczą niemowląt.