Laktuloza dla niemowląt – co warto wiedzieć?

Laktuloza na zaparcia u niemowląt to preparat, którego nie powinno zabraknąć w apteczce żadnego rodzica. Jest lekiem osmotycznym o działaniu łagodnie przeczyszczającym, dwucukrem, który nie podlega procesowi trawienia i wchłaniania w jelicie. Dociera do jelita grubego, gdzie pod wpływem flory bakteryjnej zostaje rozłożona do dwutlenku węgla i kwasów organicznych. Te na drodze osmozy zwiększają ilość wody w jelicie grubym, pobudzają jego perystaltykę oraz zmiękczają masy kałowe. 

W okrężnicy laktuloza rozkładana jest przez bakterie z rodziny Lactobacillus i Bacteroides do kwasu mlekowego, mrówkowego oraz octowego i do dwutlenku węgla. Kwasy te zmniejszają pH w okrężnicy z 7 do 5–5,5. Wykazują miejscowe działanie osmotyczne, prowadząc do zatrzymania wody w jelicie grubym. Wskutek tego procesu laktuloza powoduje rozluźnienie oraz zwiększenie masy kałowej. Działa ponadto stymulująco na perystaltykę jelit. 

Laktulozę stosuje się przede wszystkim w terapii przewlekłego zaparcia będącego jedną z częstszych przyczyn bólu brzucha, najczęściej u dzieci między drugim a czwartym rokiem życia. Młodszym dzieciom laktulozę powinno się podać po konsultacji lekarskiej. 

Zaparcie definiowane jest jako nadmierne zaleganie mas kałowych w jelitach. Dotyczy sytuacji, gdy dziecko oddaje stolec rzadziej niż raz na dwa dni, wypróżnianie jest obfite i bolesne, a masy kałowe są zbite. Maluch zwykle staje się płaczliwy i marudny. Należy jednak pamiętać, że u dzieci karmionych piersią za normę uznaje się zarówno dziesięć stolców w ciągu doby, jak i jeden miękki stolec raz na dziesięć dni.  

Zalecane dawkowanie laktulozy w przypadku niemowląt to zwykle 2,5 ml syropu na dobę w dawce początkowej. Następnie dawkę można zwiększać co trzy dni, aż do uzyskania prawidłowych wypróżnień, jednak w przypadku niemowląt ostateczne dawkowanie powinno odbywać się według wskazań lekarza. U nieco starszych dzieci, ale poniżej trzeciego roku życia, początkowa dawka to 5–15 ml laktulozy na dobę – ją również zwiększamy stopniowo. Podobnie odstawienie laktulozy powinno odbywać się stopniowo. 

Podając laktulozę małemu dziecku, można ją rozcieńczyć, np. w wodzie, mleku albo soku. Mama karmiąca piersią może odciągnąć trochę pokarmu i wymieszać go z porcją laktulozy. 

Laktuloza dla niemowląt jest lekiem uznawanym za bezpieczny, ale fermentacja, której podlega, może być przyczyną wzdęcia i bólu brzucha. Laktulozy nie można stosować w przypadku nietolerancji laktozy, którą obserwuje się stosunkowo często u dzieci. Laktuloza ma za to słodki smak, dzięki któremu maluchy chętnie ją przyjmują. Działanie laktulozy rozpoczyna się dopiero po 1–2 dniach od podania doustnego. Laktuloza może być stosowana już w pierwszym roku życia. 

W przypadku podania dziecku większej dawki niż zalecana mogą wystąpić nudności oraz wymioty. Z kolei długotrwałe stosowanie laktulozy może powodować biegunki z nadmierną utratą wody oraz elektrolitów, a także wzrost stężenia sodu we krwi. 

Opinie rodziców potwierdzają, że laktuloza dla niemowląt jest skuteczna w leczeniu zaparć, szczególnie przy regularnym stosowaniu. 

Laktuloza sprzedawana jest w aptekach bez recepty, butelka kosztuje ok. 10 zł.  

Jeśli zaparcia u noworodka bądź niemowlęcia się przedłużają, przed podaniem jakiegokolwiek preparatu, również dostępnego bez recepty, należy skonsultować się z lekarzem. Czasem nieprawidłowa ocena sytuacji przez niedoświadczonego rodzica może skutkować niepotrzebnym wprowadzeniem farmakologii. Przykładowo: u dzieci karmionych piersią normą jest wypróżnianie się raz na kilka dni – jeśli nie towarzyszą temu żadne niepokojące objawy, nie jest to powód do zmartwień. 

Przejściowe zaparcia bez dodatkowych symptomów mogą również pojawić się w okresie rozszerzania diety niemowlęcia, gdy do jadłospisu wprowadzane są różne pokarmy stałe. Czasem zaparcia u dzieci to skutek sytuacji stresowych czy zmian w życiu rodzinnym. Natomiast zmiana rytmu wypróżnień u dziecka związana z jego drażliwością, płaczliwością, zaburzeniami apetytu, słabym przybieraniem na wadze, wzdęciami brzucha, ulewaniem czy krwią obecną w stolcu powinny być dla rodziców sygnałem alarmowym wymagającym pilnej konsultacji lekarskiej. 

Pamiętaj! Podawanie małym dzieciom jakichkolwiek preparatów na własną rękę może być szkodliwe dla ich delikatnego układu pokarmowego oraz dla zdrowia. Szczególnie dotyczy to niemowląt poniżej pierwszego życia, dlatego wszelkie leki i suplementy podajemy według wskazań lekarza albo po konsultacji z pediatrą lub farmaceutą.