Katar u noworodka – wszystko, co musisz wiedzieć

Najczęstszą przyczyną kataru u niemowląt jest infekcja, nabyta najczęściej od rodziców lub rodzeństwa. Wywołują ją z reguły wirusy odpowiedzialne w populacji za przeziębienia, a więc rhinowirusy czy też adenowirusy. Zazwyczaj katar występuje w okresie jesienno-zimowym, jednak małe dziecko może borykać się z katarem i uczuciem zatkanego nosa także poza sezonem przeziębieniowym.  

Jedną z przyczyn kataru u niemowlaka może być refluks żołądkowo-jelitowy, gdyż zarzucanie treści pokarmowej do przełyku może powodować podrażnienie błony śluzowej maluszka znajdującej się w przewodach nosowych.  

Należy także pamiętać, że organizm noworodka lub niemowlaka nie ma jeszcze wykształconych mechanizmów obronnych i dopiero uczy się reagować na drobnoustroje znajdujące się w środowisku. Z tego też powodu objawy, jakie dotykają maluszka, są bardzo nieswoiste i trudno powiązać je jednoznacznie z jedną chorobą. Dla przykładu, mimo iż najczęstsza przyczyną kataru u niemowląt jest infekcja górnych dróg oddechowych wywołana przez wirusy, to zatkany nos może również towarzyszyć dzieciom chorującym na zakażenia dróg moczowych czy infekcje układu pokarmowego.  

Bardzo ważne jest, aby w przypadku przeziębienia jednego z domowników, szczególnie dbać o higienę osobistą oraz w miarę możliwości nosić jednorazową maseczkę zakrywającą usta oraz nos, aby nie zarazić niemowlaka.  

Objawy kataru u dzieci

Objawy towarzyszące nieżytowi nosa u małych dzieci zależą w głównej mierze od czynnika, który wywołuje ten stan. Bardzo ważne jest zatem to, czy towarzyszą mu inne objawy, takie jak gorączka, biegunka, nieukojony płacz, czy też zmiana rytmu dobowego dziecka. Niektóre z nich, takie jak krwawe wybroczyny czy bardzo wysoka gorączka, mogą sugerować poważny stan dziecka, który wymaga jak najszybszej interwencji lekarza. 

Układ oddechowy niemowlaków funkcjonuje inaczej niż u osoby dorosłej. Małe dziecko oddycha głównie przez nos i może robić to swobodnie np. w trakcie karmienia piersią. Z tego też powodu wszelkie problemy z drożnością przewodów nosowych znacznie utrudniają maluszkowi przyjmowanie pokarmu, a co za tym idzie, wymaga to od niego zwiększonego wysiłku. Co więcej, noworodki i niemowlęta oddychają znacznie częściej niż osoby dorosłe.  

Przyjęte przez pediatrów normy mówią, że do ukończenia drugiego miesiąca życia, dziecko może oddychać nawet 60 razy na minutę, a do momentu pierwszych urodzin – 50 razy. Dziecko nie jest w stanie w znaczący sposób pogłębić swojego wdechu, więc w przypadku jakiejkolwiek duszności, jedyne co może zrobić, to oddychać częściej. Nietrudno zatem wyobrazić sobie, że pokonanie przez małego człowieka oporu w postaci zalegającej wydzieliny w przewodach nosowych jest bardzo trudne. Z tego powodu katar może prowadzić do utraty apetytu, płaczliwości, a w skrajnych przypadkach również do spadków saturacji, czyli wysycenia krwi tlenem.  

Ile trwa katar u noworodka?

Katar u niemowląt i małych dzieci utrzymuje się zazwyczaj nieco dłużej niż u dorosłych, bo nawet do dwóch tygodni. Kluczowa jest jednak przyczyna jego występowania. W przypadku najczęstszej etiologii, jaką są wirusy powodujące przeziębienie, katar ma charakter ostry. Nie trwa więc dłużej niż 14 dni. Jeżeli jednak pojawienie się kataru u maluszka związane jest z refluksem lub alergią wziewną, może trwać znacznie dłużej.  

Jak leczyć katar u maluszka? 

Z racji tego, że katar najczęściej wywoływany jest przez wirusy, nie istnieje skuteczne leczenie tej przypadłości. Nie oznacza to jednak, że nie jesteś w stanie pomóc swojemu dziecku. Oto kilka sposobów, które powinny przynieść mu chociaż częściową ulgę: 

• Nawilżanie powietrza – jest to niezwykle ważne w walce z katarem u dzieci, gdyż zapobiega przesuszaniu śluzówek nosa. Co więcej, aby skutecznie nawilżać powietrze, nie musisz mieć specjalnie dedykowanych do tego celu urządzeń. Wystarczy przed kąpielą wytworzyć w łazience parę, która zadziała w pozytywny sposób na katar u niemowlaka. 
• Zakraplanie do nosa soli fizjologicznej – zaletą tego sposobu jest to, że może być stosowany u dzieci w każdym wieku. Starsze dzieci po zakropleniu mogą wydmuchać wydzielinę w chusteczkę, natomiast w przypadku noworodka wydzielinę należy odessać. 
• Nebulizacje z soli fizjologicznej – rozrzedzają zalegającą w nosie dziecka wydzielinę i ułatwiają jej wykrztuszanie. Inhalacje należy przygotować z 2 ml 0,9% NaCl. Tak jak w przypadku zakraplania, nebulizację możesz stosować nawet u noworodków.  
• Nawodnienie dziecka – pamiętaj, że podstawową kwestią w walce z katarem u niemowlaka oraz noworodka jest jego odpowiednie nawodnienie. W przypadku dzieci karmionych tylko i wyłącznie piersią nie ma konieczności ich dopajania. To mleko matki jest dla nich najlepszym sposobem nawodnienia, tak więc w tym okresie maluszek może wymagać po prostu częstszego przystawiania do piersi.