Jak odstawić dziecko od karmienia piersią, gdy nie chce butelki?

Według zaleceń Światowej Organizacji Zdrowia (WHO) i innych organizacji zdrowotnych podstawą żywieniową niemowląt do 6. miesiąca życia powinno być mleko matki. Po tym okresie zapotrzebowanie dziecka się zmienia i rozpoczyna się proces rozszerzania diety. Warto jednak pamiętać, że wprowadzanie nowych produktów nie wyklucza podawania mleka z piersi lub mleka modyfikowanego – do 1. roku życia to najważniejszy element żywienia dla rozwijającego się człowieka. Od 11. do 16. miesiąca to właśnie mleko zapewnia dziecku połowę dziennego spożycia kalorii. Matki często karmią piersią do około 2. roku życia, jest to jednak indywidualna decyzja.

– Celem, do którego należy dążyć, jest wyłączne karmienie piersią przez pierwszych 6 miesięcy życia dziecka. Częściowe lub krótsze karmienie piersią również jest korzystne. Karmienie piersią powinno być kontynuowane tak długo, jak będzie to pożądane przez matkę i dziecko – czytamy w dokumencie „Zasady prawidłowego żywienia dzieci i młodzieży oraz wskazówki dotyczące zdrowego stylu życia”.

Należy pamiętać, że zdarzają się sytuacje, gdy kobieta nie może karmić piersią – może być to spowodowane stanem zdrowia matki lub dziecka, nietolerancją laktozy przez niemowlę, przeciwwskazaniem jest również bardzo zły stan psychiczny i choroby psychiczne. Dlatego nie należy wywierać na sobie presji i konsultować się z lekarzem, gdy cokolwiek nas niepokoi.

Odstawienie niemowlęcia od karmienia piersią jest procesem, który polega na wyłączeniu mleka z diety i trwa do całkowitego zastąpienia go innymi pokarmami. Należy robić to stopniowo i z uwagą obserwować ciało swoje i dziecka. Nagłe odstawienie wiąże się z ryzykiem obrzęku piersi, zablokowaniem kanalików czy zapaleniem sutków. Organizm niemowlęcia potrzebuje natomiast mleka do rozwoju, wzmacniania układu odpornościowego i wzrostu – zbyt szybkie i niekontrolowane odcięcie go od mleka matki i nieprawidłowe przestawienie go na inne pożywienie może prowadzić do problemów zdrowotnych, niedożywienia i anemii. Warto także pamiętać, że karmienie piersią buduje więź i bliskość, dlatego wielu dzieciom odstawienie nie przychodzi łatwo.

Na początek ustal, ile razy dziennie karmisz dziecko piersią i stopniowo zmniejszaj liczbę sesji – może odbywać się to w rytmie „jedno karmienie mniej” co 2-3 dni. Zacznij od jednego razu dziennie, by zaznajomić niemowlę z butelką. Lepiej robić to w dzień, ponieważ karmienia wieczorne i nocne są dla dzieci najbardziej „rytualne”, kojarzą się z uspokojeniem i zasypianiem. Pierś mamy jest dla nich wtedy bardzo ważna. Stopniowe odstawianie pomoże niemowlęciu oswoić się z butelką, a ty zminimalizujesz prawdopodobieństwo stanu zapalnego w piersiach, które będą miały wystarczająco dużo czasu, by przystosować się do produkowania mniejszej ilości mleka.

W procesie odstawiania wykorzystaj również rozszerzanie diety – postaraj się zainteresować malucha nowymi produktami, pozwalaj dotykać, sprawdzać i próbować. To odwróci uwagę od zmian. Nie zapominaj o bliskości – czas, który kiedyś poświęcaliście na karmienie, teraz możecie zastąpić przytulaniem, wspólną zabawą, drzemką.

Odrzucenie butelki jest dosyć częstym utrudnieniem podczas odstawiania od piersi. Zmuszanie czy siłowe wpychanie smoczka do ust nie jest jednak rozwiązaniem. Ba, jedynie utrudni sprawę, a przy okazji doprowadzi do całkowitego buntu. Dziecko musi jeść, a zadaniem rodzica jest ułatwienie mu tego procesu.

Niektóre mamy zalecają, by posmarować smoczek butelki odciągniętym mlekiem. Znajomy smak może zachęcić je do ssania. Pamiętaj, żeby pozycja karmienia butelką była jak najbardziej zbliżona do tej podczas karmienia piersią. Chodzi o to, żeby stworzyć maluchowi komfortową przestrzeń i pokazać, że nie dzieje się nic złego.

Warto również skorzystać z pomocy. Jeżeli dziecko nie chce butelki, to powodem może być jego oczekiwanie, że skoro obok jest mama, to powinna być i pierś. Rozwiązaniem może być zaangażowanie w karmienie taty lub innego członka rodziny, który nie będzie pachniał mlekiem mamy.

Powód odrzucenia butelki może być również bardzo przyziemny – dziecku nie pasuje rodzaj smoczka. Może mleko płynie za wolno lub za szybko? Może wypływa bokiem? Może ilość pokarmu doprowadza do ulewania? Warto to zweryfikować i wypróbować różne butelki i smoczki. Jeżeli te sposoby nie zadziałają, sprawdź, czy dziecku w ogóle smakuje mleko z butelki – możesz zmieszać mleko z piersi z mlekiem modyfikowanym. 

Obserwuj niemowlę, ponieważ niechęć do butelki może wynikać z alergii, kolek lub problemów trawiennych. Jeżeli dziecko czuje się po jedzeniu źle, bywa marudne, ma wzdęty brzuszek, płacze, pojawiają się biegunki lub wymioty – koniecznie skonsultuj się z lekarzem.

1. Miej na uwadze, że odstawienie niemowlęcia od piersi może być procesem, który potrwa nawet kilka tygodni. Bądź wyrozumiała dla siebie i dziecka.
2. Krótsze sesje – jeżeli do tej pory dziecko lubiło na bardzo długo „przyklejać się” do piersi, spróbuj skrócić czas karmienia i wynagrodzić mu to zabawą, przytulaniem, całusami. Dasz sygnał, że bliskość możecie budować w różny sposób.
3. Nie proponuj dziecku piersi, nie przypominaj mu, że „dawno nie jadło mleka od mamy”.
4. Zmień rytuały i przyzwyczajenia. Pomóc może zmiana garderoby, miejsca karmienia, a także godzin zabaw i aktywności.
5. W godzinie karmienia piersią przygotuj dla dziecka atrakcyjny posiłek lub przekąskę.
6. Odwróć uwagę – rozmową, zabawką, książką, spacerem. Możliwe, że prośba o pierś wynika z potrzeby bliskości, a nie z głodu.
7. Zapewniaj dziecku regularne posiłki.
8. Szukaj sposobów na uspokojenie dziecka – dawanie piersi to częsta metoda na uspokojenie malucha, ale warto rozwijać w nim inne mechanizmy na radzenie sobie z emocjami.
9. Nie uciekaj, nie strasz – takie sposoby mogą tylko pogorszyć sytuację. Pamiętaj, że podczas odstawiania dziecka od piersi ważne jest budowanie poczucia bezpieczeństwa i spokoju.