Gorączka u dziecka – czy wiesz, kiedy udać się do szpitala?

Gorączka to stan, w którym standardowa temperatura ciała (36,6 st. C.) zwiększa się ponad normę. Przy wartości 37,5 st. C. mówimy o stanie podgorączkowym, a powyżej 38,5 st. C. o gorączce wysokiej. Oznacza to, że organizm próbuje zwalczyć chorobę. Jego układ immunologiczny zwiększa aktywność, rozpoczyna się produkcja przeciwciał i komórek obronnych, które będą w stanie pokonać bakterie i wirusy. Wbrew pozorom gorączka jest zatem objawem pozytywnym – ciało uruchomiło system ochronny, zareagowało naturalnie i prawidłowo. Warto dodać, że dzięki podniesieniu temperatury drobnoustroje wolniej się namnażają i giną.

Trudno jednak na podstawie samej gorączki zdiagnozować, co się dzieje. Podwyższenie temperatury towarzyszy infekcjom wirusowym, anginie, grypie czy zapaleniu oskrzeli, a także zatruciom i dolegliwościom układu pokarmowego.

– Najczęstsze przyczyny gorączki u dziecka to zakażenia wirusowe albo bakteryjne dróg oddechowych, układu moczowego lub układu pokarmowego. (…) Infekcje wirusowe, tzw. przeziębienia, najczęściej zaczynają się zwyżką temperatury, nawet wysoką gorączką, trwają kilka dni i objawy ustępują lub znacznie łagodnieją. Uznaje się, że normą jest 6-8 chorób gorączkowych w roku, zwykle ‘przeziębień’, przy czym u dzieci, które uczęszczają do żłobka lub przedszkola, może być ich więcej – czytamy w termedia.pl.

Warto podkreślić, że gorączka często jest jednym z pierwszych sygnałów, że coś się dzieje. Dopiero później dołączają do niej inne objawy.

Gorączka nie jest chorobą, a objawem. Często towarzyszą jej inne dolegliwości, które mają charakter bardzo indywidualny. U gorączkującego człowieka mogą pojawić się takie objawy jak: dreszcze, pocenie się, zaczerwienienie skóry, ból mięśni i głowy, osłabienie, rozbicie, szybsze bicie serca, brak apetytu, przesuszenie błon śluzowych, wymioty i biegunka.

Ważne, żeby pomimo poczucia dyskomfortu, dużo pić, ponieważ istnieje ryzyko odwodnienia – tym bardziej, gdy objawy są gwałtowne. Jak wskazuje Mariusz Bryl w artykule dla wydawnictwa i portalu termedia.pl, możliwa jest również sytuacja, że gorączka będzie jedynym objawem u dziecka: – jeśli występuje wyższa temperatura u dziecka bez innych objawów, przyczyną mogą być infekcje, np. wirusowe, bakteryjne (sepsa, bakteriemia), zakażenie dróg moczowych, malaria. To częsta przypadłość u dzieci w pierwszych 36. miesiącach życia. Przyczyną gorączki u dzieci bez objawów może być również młodzieńcze idiopatyczne zapalenie stawów czy polekowe i poszczepienne reakcje organizmu.

Od pojawienia się gorączki rodzic powinien nieustannie monitorować stan dziecka i z czujnością rejestrować, co się dzieje – jeżeli maluch je, pije, chce rozmawiać, to najpewniej za kilka godzin jego stan zacznie się polepszać. Przyjmuje się, że jeżeli temperatura powyżej 38 st. C. utrzymuje się od trzech dni (lub dłużej) i nie spada pomimo podawania leków przeciwgorączkowych lub obniża się tylko na chwilę, pojawiają się kolejne objawy (biegunka, ból gardła, brak apetytu) – należy udać się do lekarza.

Warto pamiętać, że przedłużające się gorączkowanie sprawia, że dziecko jest osłabione, marudne, płaczliwe, często odmawia jedzenia, nie chce pić, spłyca się jego oddech, co wpływa na nie niekorzystnie. Rodzice małych dzieci często już w pierwszej i drugiej dobie zgłaszają się po pomoc. 

Bezwzględnie należy jechać do szpitala z niemowlęciem, które nie skończyło 6. miesięcy, a gorączce towarzyszą drgawki, wymioty lub zmiany na skórze (u tak małych dzieci powodem takiego stanu mogą być pneumokoki lub meningokoki, więc nie należy zwlekać). U starszych niemowląt i małych dzieci niepokojące są natomiast duszności, drgawki, wymioty, zmiany skórne, apatia, które towarzyszą gorączce – gwałtowność objawów jest sygnałem, że należy jechać do szpitala.

Wskazaniem do dodatkowych badań jest sytuacja, w której lekarz nie może ustalić powodu gorączki na podstawie zebranych o pacjencie informacji. Wykonuje się wtedy morfologię z rozmazem, CRP i badanie moczu. W przypadku nieprawidłowości dziecko może wymagać opieki szpitalnej, podania antybiotyku lub dalszej diagnostyki.

Walkę dziecięcego organizmu z gorączką można wspomóc domowymi sposobami – chyba że dotyczy to niemowlęcia, które nie ma jeszcze pół roku – wtedy zawsze konsultujemy się z lekarzem. U starszych niemowląt i dzieci pomóc mogą: kąpiel w wodzie o temperaturze o 1 stopień (maksymalnie 2 stopnie) niższej niż temperatura ciała, herbata z sokiem malinowym, napary ziołowe (czarny bez, lipa), mleko z miodem i czosnkiem (dla niemowląt powyżej 10. miesiąca życia), chłodne okłady na czoło i kark.

Jeżeli te metody nie pomogą w zbiciu gorączki, należy podać leki przeciwgorączkowe lub skonsultować się z lekarzem, gdy stan utrzymuje się ponad trzy dni.