3-latek nie chce jeść – co robić?

„Mój 3-latek nie chce jeść. Przez cały dzień pije tylko soki, czasem jakieś jogurciki”.

„Moje 3-letnie dziecko nie chce jeść, interesują je tylko słodycze”.

„Moja 3-latka nic nie je. Lekarz mówi, że waży zgodnie z normą, ale ja się martwię”. 

„Moje dziecko nie chce jeść nic poza bułkami. Skubie przez cały dzień taką bułkę po kawałeczku”. 

„Panie z przedszkola zgłosiły, że mój 3-letni synek nic nie chce jeść. W domu nie ma takiego problemu”. 

To tylko kilka wpisów, jakie można znaleźć na rodzicielskich forach i grupach na Facebooku. Zaniepokojeni rodzice szukają przyczyn braku apetytu, wybiórczości pokarmowej lub nieumiejętności samodzielnego jedzenia. 

Dlaczego 3-latek nie chce jeść albo nie chce jeść sam? Przyczyny mogą być różne. Warto na początek przeanalizować dietę dziecka i całej rodziny, żeby przekonać się, czy rzeczywiście 3-latek nie je „nic”. 

• Soczki, przeciery, musy, jogurty – wydaje się, że to „nic”, ale to wszystko kalorie – i, co gorsza, mnóstwo cukru! 3-latek, w zależności od masy ciała i trybu życia, powinien przyswajać 900-1500 kcal (ok. 100 kcal na 1 kg masy ciała). Jeden mały danonek to 90 kcal. Soki warzywne to ok. 25 kcal w 100 ml, owocowe – średnio 45 kcal/100 ml. Dziecko może niepostrzeżenie przyjąć swój ok. tysiąc kcal, nie jedząc z pozoru „nic”. 
• Dziecko nie ma ochoty na duże porcje ani na konkretne posiłki. Jego organizm jest jeszcze na tyle mały, że nieduże porcje są wystarczające. Większość dzieci instynktownie wie, ile jedzenia potrzebuje. 
• Gdy 3-latek nie chce jeść, może to świadczyć o źle skomponowanej diecie, chorobach, całościowych zaburzeniach rozwoju lub neofobii, czyli niechęci do próbowania nowych smaków. 
• Chwilowa utrata apetytu może być spowodowana infekcją wirusową lub bakteryjną, zakażeniem pasożytniczym, alergią pokarmową. 
• Czasem brak chęci do jedzenia może mieć związek z niestrawnością, zatruciem, anemią, refluksem, chorobami układu pokarmowego, chorobami tarczycy, cukrzycą. 

Do najczęstszych przyczyn niechęci do jedzenia należą:

• podjadanie słodyczy między posiłkami i picie słodkich napojów,
• dla 3-latków powodem braku apetytu może być… nuda przy stole, „nudne” posiłki, a nawet niewłaściwy talerz albo sposób podania,
• brak apetytu to niekiedy efekt stresu, zaburzeń odżywiania, zaburzeń rozwojowych – to sytuacje wymagające niezwłocznej wizyty u specjalisty.

Oto porcja smacznych sposobów na zachęcenie niejadka do jedzenia: 

• Postaw na wybór. Metoda BLW – baby led weaning, spolszczone jako „bobas lubi wybór”, to dobry sposób nie tylko dla niemowląt. Dziecko instynktownie wie, czego chce. Bez presji może także chcieć próbować nowych smaków! Rozłóż na półmisku owoce, warzywa, pokrojone kawałki kotlecików czy pieczywo. Niech dziecko zdecyduje, na co i w jakiej ilości ma ochotę.
• Wszyscy „jemy oczami”– apetycznie wyglądający posiłek jest o wiele bardziej kuszący. W przypadku dzieci odpowiedni kształt pokarmów (np. serduszko wycięte z sera czy jabłka) ma kluczowe znaczenie. Ważny może być też „ten właściwy” talerz – w kształcie ulubionego zwierzaka czy z odpowiednim obrazkiem.
• Wspólne posiłki przy wspólnym stole. Dzieci w tym wieku chętnie naśladują dorosłych. Sadzane osobno, przy dziecięcym stoliku, z dziecięcym menu, mogą być niezadowolone. Za to podjadanie z talerza rodzica smakuje najlepiej. 

Co zrobić, gdy 3-latek nie chce jeść? Nie popadajmy w panikę. Pediatra oceni, czy dziecko jest właściwie odżywione. Jeśli waga i wzrost dziecka są w normie, a jego stan zdrowia nie budzi niepokoju, prawdopodobnie nie trzeba podejmować żadnych szczególnych działań zachęcających dziecko do jedzenia. 

– W pierwszych latach życia dziecka kształtują się nawyki żywieniowe na resztę życia. Dlatego nie jest dobrym pomysłem, żeby podawać słodycze, w ten sposób błędnie rozpieszczać dzieci. Lepiej podać zdrowe jedzenie. Dzięki temu zapewnimy właściwy stan zdrowia, unikniemy wielu chorób, otyłości, cukrzycy. A dzieci będą sięgać po zdrową żywność, gdy będą dorosłe – zwraca uwagę Małgorzata Saba, instruktorka dietetyki. 

Specjalistka zwraca uwagę na proste sposoby, by zachęcić dzieci do zdrowego jedzenia: – Wspólne jedzenie, a także wspólne gotowanie. Bez fast foodów, bez słodyczy. Jeśli dziecko dostaje warzywa, a na talerzu rodzica widzi coś innego, niekoniecznie zdrowego, to szybko przestanie się tymi warzywami interesować. Dzieci biorą z dorosłych przykład, bardziej niż się wydaje!

Wczesne dzieciństwo, czyli 2. i 3. rok życia, to czas, w którym dzieci wyrastają z niemowlęctwa. Zmienia się ich tryb życia, dobowa aktywność, umiejętności. Zmienia się również kształt ciała – większość przedszkolaków wydaje się dość szczupła. Nogi są proporcjonalnie dłuższe niż u niemowląt. Rozwój fizyczny, w porównaniu z wcześniejszymi etapami życia, zwalnia. Dlatego zapotrzebowanie na kalorie, mimo wieku, wcale nie wzrasta, a nawet może się zmniejszyć. 

Dzieci ok. 3 roku życia powinny jeść od 3 do 5 posiłków dziennie, przy czym ta liczba, jak i wielkość posiłków, może być zmienna każdego dnia. Warto więc proponować jedzenie o względnie stałych porach, ale nie wmuszać i szanować odmowę. Jednocześnie warto mieć przygotowane drobne przekąski, np. owoce lub pokrojoną marchew, aby dziecko mogło przegryźć w chwilach głodu między posiłkami.

Jeśli 3-latek nie chce jeść, nie powinniśmy go zmuszać. Pod wpływem presji dziecko może tym bardziej odmawiać jedzenia, co z kolei może przełożyć się na niechęć do jedzenia w ogóle lub na zaburzenia odżywiania w przyszłości. 

Nie należy również stosować manipulacji czy szantaży emocjonalnych, czyli obiecywać nagrody za jedzenie, mówić, że dziecko rani uczucia przygotowującego posiłek, że „grzeczne dzieci grzecznie jedzą” itp. Przypuszczalnie 3-letnie dziecko nie chce jeść więcej, niż potrzebuje. Przekarmianie może spowodować więcej szkód niż pożytku. 

Jeśli natomiast 3-latek nie chce jeść w przedszkolu, może wynikać to z nowego miejsca, nowych zwyczajów, lecz również z nowych smaków. Czasem potrzebuje trochę czasu, aby się przyzwyczaić. Dobrym pomysłem jest próbowanie podobnych posiłków w domu i ustalenie takich samych pór jedzenia. 

Dlaczego 3-latek nie chce jeść? Zwykle nie czuje takiej potrzeby, a ilość przyjmowanego jedzenia jest wystarczająca. Czasem jednak przyczyny niechęci do jedzenia mogą być bardziej złożone. Warto odwiedzić lekarza, by sprawdzić, czy brak apetytu nie jest spowodowany problemami z budową układu pokarmowego, zakażeniami pasożytniczymi, nieprawidłowościami w obrębie jamy ustnej, całościowymi zaburzeniami rozwoju. Chwilowa utrata apetytu może być też spowodowana przez bakterie lub wirusy atakujące organizm. 

Jeśli dziecko je z apetytem karmione przez mamę, ale 3-latek nie chce jeść sam, warto poćwiczyć z maluchem samodzielne jedzenie. Dobrze dobrane sztućce, naczynia, to doskonała zachęta. Pamiętaj, żeby po nałożeniu posiłku na plastikowy talerzyk nie podgrzewać go w mikrofalówce. Może to sprzyjać wydzielaniu toksycznych substancji. Dzieci przedszkolne uczą się od siebie przez naśladownictwo, więc często to tylko kwestia czasu, aby 3-latek jadł sam.  

Ważne jest właściwe zbilansowanie posiłków i dostarczenie wszystkich witamin, minerałów, składników odżywczych. Nieodpowiednie żywienie może spowodować niedobory, zaburzenia rozwojowe, osłabienie organizmu i spowolnienie wzrostu.