Jak odżywia się dziecko w brzuchu matki?

Aby dziecko w łonie matki prawidłowo rosło i rozwijało się, musi mieć zapewniony odpowiedni komfort. Za jego utrzymanie odpowiedzialne są różnego rodzaju struktury (tzw. popłód) pojawiające się już na samym początku ciąży. Są to między innymi łożysko i pępowina. Pierwsze z wymienionych powstaje z trofoblastu zbudowanego z komórek nazywanych blastomerami, które powstają w wyniku podziałów po zapłodnieniu. Część z nich będzie tworzyło zarodek, a część wspomniane łożysko. W 13. dniu rozwoju pojawiają się pierwotne kosmki łożyskowe, a od 4. tygodnia umożliwiają one wymianę tlenu i substancji odżywczych między mamą a zarodkiem.

O wykształconym łożysku mówi się dopiero pod koniec I trymestru ciąży. Bierze ono wtedy udział w wymianie gazowej między mamą a płodem, odpowiada za dostarczanie substancji niezbędnych do prawidłowego rozwoju dziecka, usuwanie produktów przemiany materii płodu, a także wytwarza hormony, takie jak np. gonadotropina kosmówkowa (hCG). Żyły obecne na powierzchni płodowej łożyska łączą się, aby ostatecznie utworzyć żyłę pępkową, która jest jednym z naczyń pępowiny.

Pępowina jest strukturą łączącą krążenie płodowe z krążeniem matczynym. Składa się z żyły pępkowej oraz dwóch tętnic. Naczynia te otoczone są galaretą Whartona, której zadaniem jest zapobieganie zaciskaniu się naczyń, co mogłoby doprowadzić do niedotlenienia płodu. Za pośrednictwem pępowiny dziecko otrzymuje wszystkie składniki odżywcze oraz tlen. Podczas tej wymiany nie dochodzi jednak do mieszania się krwi kobiety i płodu, a jedynie do wymiany transportowanych substancji.

Na samym początku ciąży, po zagnieżdżeniu zarodka endometrium wyściełające jamę macicy pod wpływem progesteronu przeistacza się w doczesną. Dzięki temu zarodek może pozyskiwać w tym czasie substancje odżywcze. Za odżywianie zarodka na początku organogenezy odpowiada pęcherzyk żółtkowy. Gdy dojdzie do rozwinięcia łożyska i pępowiny, to one zaczynają być odpowiedzialne za dostarczanie do płodu niezbędnych mu substancji. Tą drogą transportowany jest nie tylko tlen, ale także różne substancje odżywcze niezbędne do prawidłowego rozwoju dziecka.

Płód odżywiany jest drogą krwionośną. Z tego też powodu kobieta ciężarna nie powinna np. pić alkoholu, ponieważ przenikając do krwiobiegu matki, dociera także do dziecka i może doprowadzić do poważnych powikłań. Co ważne, w trakcie życia płodowego dziecko w ogóle nie używa swojego przewodu pokarmowego do odżywiania.

Dziecko w brzuchu mamy, poza odżywianiem, bardzo dużo śpi oraz oczywiście oddycha. Uważa się, że płód przesypia ponad ¾ doby. Zazwyczaj jednak poszczególne okresy snu trwają mniej niż godzinę. Połyka też płyn owodniowy, aby następnie wydalić go i znów połknąć. W mniej więcej 26. tygodniu ciąży zaczyna otwierać oczy. Zaciska też kciuki, prostuje i zgina kończyny, co przyszła mama odczuwa jako kopnięcia, już od 20. tygodnia ciąży. Poza tym dziecko uważnie słucha, co dzieje się dookoła, uczy się dźwięków, dlatego warto do niego mówić lub czytać bajki.

Wbrew pozorom czynniki zewnętrzne wpływają na rozwój płodu w brzuchu mamy. Od pewnego momentu ciąży słyszy ono dźwięki i hałasy. Bardzo lubi spokojną i relaksującą muzykę, nie lubi natomiast na pewno głośnych koncertów.

Udowodniono również, że płód reaguje na stres matki. Nadmierny lęk lub depresja u kobiety ciężarnej często mają związek z niską masą urodzeniową dziecka, a także występowaniem porodu przedwczesnego. Dziecko nie lubi zatem, kiedy mama jest smutna lub czegoś się boi.

Z pewnością dziecko w brzuchu nie lubi, gdy przyszła mama przebywa w otoczeniu dymu papierosowego lub gdy spożywa alkohol, nawet w niewielkich ilościach. Skutkować to może w przyszłości wystąpieniem astmy oraz rozwojem FAS, czyli alkoholowego zespołu płodowego. Objawiać się on może zaburzeniami psychicznymi, a także behawioralnymi u dziecka.

Warto pamiętać, że to, co je mama, ma duży wpływ na rozwój gustu kulinarnego dziecka. Już w trzecim miesiącu pojawiają się kubki smakowe i jest ono w stanie odbierać więcej wrażeń smakowych niż dorośli!

Nie powinnaś zatem w trakcie ciąży unikać charakterystycznych i intensywnych smaków, oczywiście jeśli nie pojawiają się problemy z układem pokarmowym. Dziecko nie lubi jednak, gdy dieta przyszłej mamy jest niezdrowa i opiera się na wysokoprzetworzonych produktach typu fast food. Nadmierne spożycie cukru przez kobietę ciężarną może doprowadzić również do cukrzycy ciążowej, a co z a tym idzie – do makrosomii dziecka (nadmiernej masy ciała). Niesie to ze sobą ryzyko chorób takich jak nadciśnienie czy cukrzyca w przyszłości.