
Najlepsze źródła kwasów tłuszczowych omega-3
Spis treści:
Co to są kwasy omega-3?
Kwasy omega-3 to rodzina wielonienasyconych kwasów tłuszczowych o ogromnym znaczeniu dla zdrowia. Poznaj trzy najważniejsze z nich. Są to:
- kwas alfa-linolenowy (ALA);
- kwas eikozapentaenowy (EPA);
- kwas dokozaheksaenowy (DHA).
Wszystkie należą one do grupy niezbędnych nienasyconych kwasów tłuszczowych (NNKT). Oznacza to, że organizm nie potrafi sam wytworzyć w wystarczających ilościach. Trzeba dostarczać je regularnie z pożywieniem.
Czy wiesz, że… choć kwas ALA może przekształcać się w organizmie w EPA i DHA, proces ten jest mało wydajny. Metabolizuje się zaledwie około 5% spożytego kwasu alfa-linolowego. Dlatego tak ważne jest, aby dieta zawierała bezpośrednie źródła wszystkich trzech kwasów omega-3 – w tym EPA i DHA. |
https://hellomama.pl/maluch-1-3-lata/epa-dha-z-ryb-wplyw-dha-na-prawidlowy-rozwoj-dziecka/
Jakie właściwości mają kwasy omega-3?
Kwasy omega-3 wspierają prawidłowe funkcjonowanie organizmu na wiele sposobów. Stanowią podstawowy materiał budulcowy komórek – wchodzą w skład błon komórkowych i są prekursorami ważnych substancji biologicznie czynnych. Zobacz, jak wpływają na rozwój dziecka, a także na zdrowie dorosłego.
Wpływ kwasów omega-3 na rozwój dziecka
Kwasy omega-3, szczególnie DHA, odgrywają kluczową rolę dla dzieci – szczególnie w obszarach rozwoju mózgu i siatkówki oka. Największe zapotrzebowanie na kwas dokozaheksaenowy występuje w okresie życia płodowego i przez pierwsze dwa lata życia.
Odpowiednia podaż kwasów omega-3 u dzieci wspiera:
- prawidłowy rozwój układu nerwowego i funkcji poznawczych;
- koncentrację i zdolność uczenia się;
- rozwój wzroku;
- regulację snu i nastroju.
Dlatego warto szczególnie zadbać o prawidłową podaż DHA oraz EPA na wczesnym etapie życia.
Zalecenia wyglądają następująco:
- między 7. a 24. miesiącem życia w diecie powinno pojawiać się wyłącznie DHA, w ilości 100 mg dziennie;
- od 2. do 18. roku życia rekomenduje się spożycie 250 mg EPA + DHA dziennie.
Pamiętaj! Kwasy omega-3 są szczególnie istotne dla kobiet w ciąży i karmiących piersią – ich prawidłowa podaż wspiera prawidłowy rozwój płodu i noworodka. Dlatego przyszłym i świeżo upieczonym mamom zaleca się natomiast spożycie minimum 250 mg EPA + DHA z diety. Często wdrażana jest też dodatkowa suplementacja DHA (zazwyczaj 100-200 mg dziennie, choć jest to zależne od stanu zdrowia przyszłej mamy oraz przebiegu ciąży). |
https://hellomama.pl/maluch-1-3-lata/omega-3-6-9-roznice-i-wlasciwosci-prozdrowotne-dla-dzieci/
Dlaczego omega-3 są ważne również dla dorosłych?
Kwasy omega-3 są również ważne dla zdrowia osób dorosłych. Ich odpowiednia podaż wspiera:
- zmniejszenie ryzyka chorób układu krążenia;
- obniżenie poziomu „złego” cholesterolu i trójglicerydów;
- regulację ciśnienia tętniczego;
- działania przeciwzapalne;
- prawidłowy przebieg poznawczych mózgu;
- utrzymanie dobrego nastroju.
Jak zatem widać, warto poznać źródła omega-3 w diecie i zadbać o włączenie ich do jadłospisu. Osobom dorosłym zaleca się spożycie ok. 250 mg EPA + DHA dziennie.
Zobacz, gdzie można znaleźć kwasy tłuszczowe omega-3.
Źródła kwasów omega-3
Lista źródeł kwasów omega-3 w diecie jest jednocześnie krótka i długa – są one zawarte w wielu produktach, ale należących jedynie do kilku grup, niekoniecznie lubianych. Czy są one obecne w Twoim jadłospisie?
Ryby morskie i owoce morza
Ryby morskie, zwłaszcza tłuste ryby z zimnych wód, są najbogatszym źródłem EPA i DHA. Najwartościowsze pod kątem zawartości kwasów omega-3 są:
- łosoś;
- śledź;
- makrela;
- sardynki;
- tuńczyk;
- halibut;
- dorsz.
Za źródła kwasów omega-3 uznaje się też, choć w mniejszym stopniu, owoce morza – np. krewetki, małże czy ostrygi.
Czy wiesz, że… wystarczą 1-2 porcje tłustych ryb morskich tygodniowo, aby dostarczyć organizmowi odpowiednią ilość kwasów DHA i EPA? |
Oleje roślinne i orzechy
Produkty roślinne zawierają głównie ALA, czyli prekursor kwasów omega-3. Najlepsze roślinne źródła to:
- olej lniany (zawiera aż 50% ALA);
- olej rzepakowy;
- orzechy włoskie;
- nasiona chia;
- siemię lniane.
Algi morskie
Algi są jedynym roślinnym źródłem EPA i DHA. Preparaty z alg są szczególnie wartościowe dla wegan i wegetarian. Osoby, które nie jedzą mięsa i ryb, mogą również rozważyć suplementację kwasów omega-3.
Omega-3: suplementacja
Gdy dieta nie dostarcza wystarczającej ilości kwasów omega-3, wiele osób rozważa suplementację. Suplementy diety z kwasami omega-3 to najczęściej kapsułki lub płyny, które zawierają odpowiednie porcje:
- oleju rybiego;
- olejów z alg morskich (odpowiednich także dla wegan i wegetarian);
- lub oleju krylowego.
Pamiętaj! Suplementy powinny być traktowane jako uzupełnienie, a nie podstawowe źródło kwasów omega-3. Zadbaj przede wszystkim o to, aby wprowadzić do diety produkty, które zawierają EPA, DHA i ALA. To istotny element zbilansowanego żywienia!
https://hellomama.pl/maluch-1-3-lata/objawy-niedoboru-omega-3-u-dzieci-jak-uzupelnic-braki/
Jak włączyć kwasy tłuszczowe omega-3 do diety?
Zastanawiasz się, jak wprowadzić do diety kwasy omega-3? Zanim sięgniesz po suplementy, spójrz na to, co trafia na talerze członków Twojej rodziny. Podpowiadamy, jak wprowadzić EPA i DHA oraz ALA do jadłospisu.
Omega-3 dla dzieci – jak stawić czoła wyzwaniu?
Najmłodsi często nie przepadają za smakiem ryb. Twoje dziecko też? Istnieje wiele sposobów, aby zachęcić je do spożywania źródeł omega-3.
- Przygotuj łagodne w smaku ryby w formie kotlecików z dodatkiem ziół i warzyw.
- Zrób smaczną pastę rybną do kanapek: zmieszaj np. konserwę z tuńczyka w oleju z jogurtem i posiekanymi warzywami.
- Dodaj zmielone siemię lniane lub orzechy włoskie do wypieków, zupek, owsianki lub jogurtu.
Te proste triki mogą zrobić różnicę.
Omega-3 w diecie całej rodziny
Zwróć też uwagę na ogólną podaż źródeł omega-3 w jadłospisie Twojej rodziny. Co może pomóc?
- Wprowadź „rybne dni” – przynajmniej dwa razy w tygodniu podawaj posiłki z rybami morskimi. Jajecznica z wędzonym łososiem? Makaron z tuńczykiem? Pieczony łosoś z warzywami na parze? Możliwości jest wiele. Pamiętaj też, że źródła omega-3 „czekają” np. w sushi!
- Do gotowego obiadu dodaj łyżeczkę oleju lnianego (nie podgrzewaj go ponownie!).
- Przygotuj domowe pasty kanapkowe z dodatkiem ryb i zmielonych nasion – będą idealne na śniadanie, kolację czy do kanapek do pracy.
- Sięgaj po orzechy i nasiona jako zdrowe przekąski. Pamiętaj, aby nie przesadzać z ich ilością, bo są kaloryczne.
Sposobem na zapewnienie odpowiedniej podaży kwasów omega-3 jest różnorodność i regularność wprowadzania ich do diety. Zastanów się, jak możesz zwiększyć ich obecność w posiłkach – tak, aby zadbać o zdrowie całej rodziny i prawidłowy rozwój dzieci. Powodzenia!
Źródła:
- Marciniak-Łukasiak K. Rola i znaczenie kwasów tłuszczowych omega-3. ŻYWNOŚĆ. Nauka. Technologia. Jakość, 2011, 6 (79), 24–35.
- Lee JH, O’Keefe JH, Lavie CJ, Marchioli R, Harris WS. Kwasy tłuszczowe omega-3 w zapobieganiu uszkodzeniu mięśnia sercowego i naczyń wieńcowych. Mayo Clin Proc 2008; 83(3):324-332.
- Pac-Kożuchowska E. Kwasy tłuszczowe omega-3 a stan zdrowia dzieci. Endokrynologia Pediatryczna, 2008, 7/4(25), 49-54.
- Socha P, Stolarczyk A, Socha J. Znaczenie tłuszczu w żywieniu niemowląt i małych dzieci. Standardy Medyczne, 2003.
- Socha P., Suplementacja DHA w krytycznych okresach życia – jak w praktyce realizować polskie i międzynarodowe zalecenia. Standardy medyczne, 2013, t. 10, s. 521-526.
- Normy żywienia dla populacji polskiej – nowelizacja. Red. Jarosz M. Warszawa, 2012.
- Wnęk D., Kwasy tłuszczowe omega-3 i omega-3 – źródła i właściwości. Medycyna praktyczna, dostęp online 5.05. 2025 r.: https://www.mp.pl/pacjent/dieta/zasady/72288,kwasy-tluszczowe-omega-3-i-omega-6-zrodla-i-wlasciwosci